Bạn đã bao giờ cảm thấy quá tải trước một ngăn sách phong phú và không biết phải bắt đầu từ đâu? Đọc sách là một hoạt động tuyệt vời, nhưng để tận dụng triệt để kiến thức và ý nghĩa của mỗi cuốn sách, chúng ta cần áp dụng một chiến lược đọc thông minh.
Một chiến lược đọc sách tốt và hợp lý không chỉ giúp chúng ta tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả, mà còn giúp chúng ta tạo ra trải nghiệm đọc tuyệt vời hơn.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những chiến lược đọc sách hiệu quả nhất. Hãy cùng nhau tìm hiểu và áp dụng những chiến lược này để trở thành người đọc thông minh và sáng suốt hơn trong hành trình khám phá vô tận của sách.
Vì sao chiến lược đọc sách rất quan trọng?
Đọc sách không chỉ đơn thuần là việc đọc từng trang và lướt qua các dòng chữ. Để tận dụng tối đa kiến thức và trải nghiệm từ sách, việc có một chiến lược đọc sách là rất quan trọng. Dưới đây là một số lý do tại sao đọc sách cũng cần chiến lược:
- Xác định mục tiêu đọc sách: Trước khi bắt đầu, hãy xác định rõ mục tiêu đọc sách của bạn. Bạn đang muốn tìm hiểu về một chủ đề cụ thể, hoặc bạn đang tìm kiếm giải pháp cho một vấn đề? Đặt mục tiêu rõ ràng sẽ giúp bạn tập trung và hướng dẫn quá trình đọc sách của mình.
- Chọn những cuốn sách phù hợp: Sách cung cấp một nguồn kiến thức rất lớn và đa dạng. Tuy nhiên, không phải mọi cuốn sách đều phù hợp với mục tiêu học tập của bạn. Bằng cách có một chiến lược đọc sách, bạn có thể chọn những cuốn sách phù hợp và tối ưu hóa thời gian và nỗ lực để học tập.
- Sử dụng các kỹ thuật đọc hiệu quả: Có nhiều kỹ thuật đọc hiệu quả có thể áp dụng để nắm bắt thông tin từ sách một cách tốt nhất. Ví dụ, kỹ thuật quét (skimming) để nhanh chóng xem qua nội dung chính của một cuốn sách, kỹ thuật quét đọc (scanning) để tìm kiếm thông tin cụ thể, hoặc kỹ thuật đọc tổng hợp (synthesizing) để tổ chức và ghi nhớ thông tin quan trọng.
- Tạo ra kế hoạch đọc sách: Đọc sách không chỉ là một hoạt động ngẫu nhiên. Hãy xác định lịch trình và tạo ra kế hoạch đọc sách cho mình. Điều này giúp bạn dành thời gian đọc một cách có cấu trúc và đảm bảo rằng bạn không bỏ lỡ các cuốn sách quan trọng hoặc quên những gì bạn đã đọc.
- Phân tích và suy nghĩ sâu hơn: Một chiến lược đọc sách cho phép bạn phân tích và suy nghĩ sâu hơn về nội dung. Hãy đặt câu hỏi cho chính mình khi bạn đọc, suy ngẫm về ý nghĩa và áp dụng kiến thức vào thực tế. Điều này giúp bạn tạo ra một sự kết nối sâu hơn với sách và trở thành một người đọc tự động hơn.
- Áp dụng kiến thức vào thực tế: Mục tiêu cuối cùng của việc đọc sách là áp dụng kiến thức mà bạn học được vào thực tế. Một chiến lược đọc sách có thể bao gồm việc tạo ra một kế hoạch thực hành, thực hiện các bài tập, hoặc thảo luận với người khác để chia sẻ và áp dụng những gì bạn đã học.
Như vậy, có một chiến lược đọc sách giúp bạn tận dụng tối đa kiến thức và trải nghiệm từ sách. Nó giúp bạn học một cách hiệu quả, phân tích sâu và áp dụng kiến thức vào thực tế.
5 chiến lược đọc sách hiệu quả
Có 5 chiến lược riêng biệt cùng nhau tạo thành Chiến lược Đọc hiệu quả cao.
1. Kích hoạt kiến thức nền tảng
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khả năng hiểu tốt hơn xảy ra khi người đọc tham gia vào các hoạt động kết nối kiến thức cũ của họ với kiến thức mới.
Ví dụ, một câu hỏi đơn giản như “bạn biết gì về… (một chủ đề cụ thể)” sẽ kích thích kiến thức trước đây của người đọc về chủ đề đó.
Điều này sẽ giúp họ kết nối bài đọc hiện tại với kiến thức đã có và làm cho bài đọc mới trở nên thú vị và hấp dẫn hơn. Chiến lược này cho phép người đọc làm việc theo cách của họ từ một lược đồ đã có sẵn, thay vì bắt đầu một lược đồ mới.
2. Đặt câu hỏi
Khuyến khích người đọc đóng khung câu hỏi trước và sau khi đọc để tăng khả năng hiểu bài. Bạn có thể suy nghĩ về ba câu hỏi chính, đó là, một câu hỏi hiện tại, một câu hỏi phân tích và một câu hỏi nghiên cứu.
Một ‘câu hỏi ngay bây giờ’ tập trung vào tài liệu được trình bày. Bản chất của tài liệu đọc là gì? Những sự thật đang được đề cập là gì?
Một ‘câu hỏi phân tích’ yêu cầu người đọc suy ngẫm về những gì họ đã đọc. Tác giả muốn tôi hiểu điều gì từ tài liệu này?
Một ‘câu hỏi nghiên cứu’ khuyến khích người đọc tìm kiếm thông tin ngoài những gì có trong văn bản. Điều này cho phép việc đọc tích cực toàn diện hơn diễn ra.
Đặt câu hỏi là một chiến lược hiệu quả khi đọc sách:
- Kích thích sự tò mò: Bằng cách đặt câu hỏi về ý nghĩa, mục tiêu, hoặc cách áp dụng kiến thức, ta khám phá sâu hơn và tiếp cận với nội dung sách một cách chủ động. Sự tò mò thúc đẩy sự tìm hiểu và học tập sâu sắc hơn.
- Tập trung và sự chủ động: Thay vì chỉ đơn thuần đọc qua các dòng văn, đặt câu hỏi giúp ta tư duy sâu hơn và cố gắng hiểu rõ hơn về thông điệp và ý nghĩa mà tác giả muốn truyền đạt.
- Khám phá ý kiến và quan điểm: Đặt câu hỏi về ý kiến của mình và so sánh với ý kiến của tác giả, ta phát triển khả năng phân tích và suy luận. Điều này giúp ta hiểu sâu hơn về các quan điểm và ý tưởng được trình bày trong sách.
- Thúc đẩy sự tư duy phản biện: Đặt câu hỏi về tính logic, bằng chứng và nhất quán của thông tin, ta đánh giá một cách chủ động và phản biện về nội dung sách.
3. Phân tích cấu trúc văn bản
Điều này đòi hỏi người đọc học cách phân tích hoặc hiểu cấu trúc của một văn bản. Bạn cần xác định mô hình mà người viết sắp xếp tài liệu của họ.
Hiểu được mô hình mà tài liệu được trình bày cho phép người đọc hiểu thông tin tốt hơn. Điều quan trọng là người đọc phải nắm được tất cả các mẫu cấu trúc văn bản, vì mỗi cấu trúc là khác nhau và cần có thời gian để học.
Phân tích cấu trúc và hiểu văn bản là quan trọng vì:
- Hiểu rõ cấu trúc tổ chức: giúp chúng ta nhận biết và hiểu rõ cách tác giả tổ chức thông tin. Chúng ta có thể xác định các phần chính của văn bản như mục lục, tiêu đề, chương và đoạn văn. Điều này giúp ta có cái nhìn tổng quan về nội dung và thứ tự trình bày của tác phẩm.
- Phân tích ý kiến và thông điệp: giúp chúng ta nhìn thấy mối quan hệ giữa các phần khác nhau của văn bản và cách tác giả xây dựng ý kiến và thông điệp của mình. Ta có thể nhận ra cách tác giả trình bày lập luận, cung cấp bằng chứng và điều chỉnh quan điểm qua các phần khác nhau. Điều này giúp ta hiểu sâu hơn về mục tiêu và ý nghĩa của tác phẩm.
- Liên kết thông tin: giúp chúng ta liên kết thông tin mới với kiến thức cũ giúp ta có thể nhận ra mối liên hệ giữa các ý, thông tin và phần tử trong văn bản. Điều này giúp ta hiểu sâu sắc hơn và liên kết thông tin mới với kiến thức đã có, giúp việc học tập trở nên hiệu quả hơn.
- Đánh giá logic và nhất quán: Ta có thể nhận ra sự phản chứng, những lỗ hổng logic hoặc những lập luận không nhất quán trong tác phẩm. Điều này giúp ta phê phán và suy nghĩ phản biện về nội dung sách, giúp phát triển khả năng tư duy phản biện và suy luận.
4. Hình dung
Chiến lược thứ tư nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hình dung tài liệu. Bạn nên được khuyến khích hình thành hình ảnh trực quan trong đầu khi họ đọc văn bản, điều này sẽ giúp hiểu tốt hơn.
Nghiên cứu cho rằng việc hình dung chúng dưới dạng hình ảnh hoặc sơ đồ cấu trúc thay vì hình ảnh đơn thuần, vì hình ảnh có xu hướng mờ dần.
Một số lợi ích của việc hình dung khi đọc:
- Tạo ra sự sống động: Khi hình dung các hình ảnh, cảnh quan, nhân vật và sự kiện trong cuốn sách, ta tạo ra một trải nghiệm thực tế và sống động hơn. Hình dung giúp ta hòa mình vào câu chuyện và tạo ra một khung cảnh trong tâm trí, làm cho trải nghiệm đọc trở nên hấp dẫn và thú vị hơn.
- Tạo kết nối mạnh mẽ với nội dung: Hình dung giúp ta tạo ra một kết nối cá nhân và tương tác với nội dung sách. Khi ta hình dung những tình huống, cảm xúc và hành động của nhân vật, ta trở thành một phần của câu chuyện và cảm nhận sâu sắc hơn về nội dung và ý nghĩa của cuốn sách.
- Gợi lên tư duy sáng tạo: Hình dung là một quá trình tư duy sáng tạo, mở ra khả năng tưởng tượng và sáng tạo của chúng ta. Khi ta hình dung, ta có thể tạo ra những ý tưởng mới, mở rộng hiểu biết và phát triển khả năng tư duy linh hoạt và sáng tạo.
- Ghi nhớ tốt hơn: Hình dung giúp tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ và sâu sắc trong tâm trí. Khi ta kết hợp hình ảnh với thông tin từ sách, ta tạo ra một kết nối mạnh mẽ và ghi nhớ tốt hơn. Hình ảnh có thể giúp ta nhớ lâu hơn và khôi phục lại thông tin khi cần thiết.
5. Tóm tắt
Kỹ thuật cuối cùng là tóm tắt nội dung sách đã đọc. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khả năng tóm tắt giúp tăng cường khả năng hiểu.
Block và Pressley đã định nghĩa tóm tắt là “khả năng xóa các chi tiết không liên quan, kết hợp các ý tưởng tương tự, cô đọng các ý chính và kết nối các chủ đề chính thành những tuyên bố ngắn gọn nắm bắt được mục đích của việc đọc cho người đọc.”
Bạn sử dụng 4 chiến lược còn lại sẽ thấy dễ dàng hơn trong việc tóm tắt tài liệu. Và có thể tóm tắt tài liệu dưới dạng sơ đồ, trực quan hoặc bằng văn bản.
Dưới đây là một số lý do vì sao tóm tắt là một chiến lược hiệu quả khi đọc sách:
- Tổng hợp thông tin: Tóm tắt giúp ta tổng hợp thông tin quan trọng từ sách. Bằng cách nhìn lại nội dung và điểm mấu chốt của mỗi phần, ta có thể rút ra những điểm chính, các ý quan trọng và ví dụ hay từ sách. Tóm tắt giúp ta có cái nhìn tổng quan và nắm bắt được thông tin cốt lõi của tác phẩm.
- Ghi nhớ và tái hiện thông tin: Tóm tắt là một quá trình ghi nhớ và tái hiện thông tin từ sách. Khi ta tóm tắt, ta phải xác định những điểm quan trọng, diễn đạt chúng bằng cách riêng của mình và tạo thành một bản tóm tắt ngắn gọn. Quá trình này giúp ta ghi nhớ thông tin một cách tốt hơn và có khả năng tái hiện lại những nội dung quan trọng khi cần thiết.
- Hiểu sâu và phân tích: Tóm tắt đòi hỏi ta phải hiểu sâu và phân tích nội dung sách. Để tóm tắt một câu chuyện, một lập luận hoặc một khái niệm, ta phải xác định các thành phần, mối quan hệ giữa chúng và ý nghĩa của chúng. Quá trình này giúp ta hiểu sâu hơn về nội dung và ý nghĩa của sách và phát triển khả năng phân tích và suy luận.
- Tăng cường khả năng giao tiếp và chia sẻ: Tóm tắt giúp ta tăng cường khả năng giao tiếp và chia sẻ thông tin với người khác. Khi ta tóm tắt một cuốn sách, ta có thể trình bày lại nội dung và ý nghĩa của nó một cách ngắn gọn và dễ hiểu cho người khác. Điều này tạo ra một môi trường thảo luận và chia sẻ kiến thức, giúp ta củng cố hiểu biết và mở rộng sự hiểu biết thông qua sự giao tiếp.
Lời kết
Việc áp dụng chiến lược đọc sách hiệu quả không chỉ giúp chúng ta tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn mà còn tạo ra trải nghiệm đọc sách sâu sắc hơn. Chúng ta có thể xây dựng một quá trình đọc sách có mục tiêu, tập trung và tận dụng tối đa kiến thức từ các tác phẩm.
Hơn nữa, việc thảo luận và chia sẻ với người khác cũng tạo ra một môi trường học tập đa chiều và mở rộng sự hiểu biết thông qua sự giao tiếp. Với những chiến lược này, hãy khám phá thế giới sách và trau dồi kiến thức của bạn một cách hiệu quả và sâu sắc hơn.
