Kỹ năng đọc hiểu là một kỹ năng cực kỳ quan trọng đối với mọi người, đặc biệt là đối với những người muốn phát triển sự nghiệp và học tập hiệu quả. Tuy nhiên, việc hiểu được những gì mình đọc không phải là điều dễ dàng.
Để có thể hiểu được bản văn một cách toàn diện, chúng ta cần có đủ từ vựng và khả năng phân tích, suy luận. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu những khó khăn gặp phải khi đọc hiểu và cách khắc phục chúng để trở thành một người đọc hiểu tốt hơn.
Vấn đề trông như thế nào
Góc nhìn của một đứa trẻ: Điều này khiến tôi cảm thấy như thế nào
Trẻ em thường sẽ bày tỏ sự thất vọng và khó khăn của mình một cách chung chung, với những câu như “Con ghét đọc sách!” hoặc “Điều này thật ngu ngốc!”. Nhưng nếu có thể, đây là cách trẻ em có thể mô tả những khó khăn về khả năng hiểu đặc biệt ảnh hưởng đến việc đọc của chúng như thế nào:
- Tôi mất quá nhiều thời gian để đọc một cái gì đó. Thật khó để theo kịp mọi thứ đang diễn ra.
- Tôi thực sự không hiểu cuốn sách đó viết về cái gì.
- Tại sao nhân vật đó lại làm như vậy? Tôi chỉ không nhận được nó!
- Tôi không chắc những phần quan trọng nhất của cuốn sách là gì.
- Tôi thực sự không thể tạo ra một hình ảnh trong đầu về những gì đang diễn ra.
Góc nhìn của cha mẹ: Những gì tôi thấy ở nhà
Dưới đây là một số manh mối cho cha mẹ rằng trẻ có thể gặp vấn đề về khả năng hiểu:
- Con không thể tóm tắt một đoạn văn hay một cuốn sách.
- Con có thể kể cho bạn nghe điều gì đã xảy ra trong một câu chuyện, nhưng không thể giải thích tại sao các sự kiện lại diễn ra như vậy.
- Con không thể giải thích những suy nghĩ hoặc cảm xúc của một nhân vật có thể là gì.
- Con không liên kết các sự kiện trong một cuốn sách với các sự kiện tương tự từ một cuốn sách khác hoặc từ cuộc sống thực.
Góc nhìn của một giáo viên: Những gì tôi thấy trong lớp học
Dưới đây là một số manh mối cho giáo viên rằng một học sinh có thể có vấn đề về hiểu:
- Học sinh dường như tập trung vào khía cạnh “sai” của một đoạn văn; chẳng hạn, anh ấy tập trung quá nhiều vào các chi tiết đến nỗi đánh mất ý chính.
- Học sinh có thể kể kết quả của một câu chuyện, nhưng không thể giải thích tại sao mọi thứ lại diễn ra như vậy.
- Học sinh không đi sau những gì được trình bày trong một cuốn sách để suy nghĩ về những gì có thể xảy ra tiếp theo hoặc tại sao các nhân vật lại hành động như họ đã làm.
- Học sinh đưa ra những thông tin không liên quan khi cố gắng liên hệ một đoạn văn với một điều gì đó trong cuộc sống của chính họ.
- Học sinh dường như có vốn từ vựng yếu.
- Học sinh không thể kể rõ ràng, hợp lý trình tự các sự kiện trong một câu chuyện.
- Học sinh không chọn ra những sự kiện quan trọng từ văn bản thông tin.
- Học sinh không thể cung cấp cho bạn một “bức tranh” về những gì đang diễn ra trong một đoạn văn; ví dụ, các nhân vật trông như thế nào hoặc chi tiết về nơi diễn ra câu chuyện.
Giúp đỡ trẻ vượt qua những thách thức để ĐỌC HIỂU
Với sự giúp đỡ của cha mẹ và giáo viên, trẻ em có thể học các chiến lược để đối phó với các vấn đề đọc hiểu ảnh hưởng đến việc đọc của mình. Dưới đây là một số mẹo và những việc cụ thể cần làm.
Trẻ có thể làm gì để tự giúp mình
- Sử dụng phác thảo, bản đồ và ghi chú khi bạn đọc.
- Làm thẻ ghi nhớ các thuật ngữ chính mà bạn có thể muốn ghi nhớ.
- Đọc những câu chuyện hoặc đoạn văn trong các phần ngắn và đảm bảo rằng bạn biết chuyện gì đã xảy ra trước khi tiếp tục đọc.
- Hãy tự hỏi bản thân, “Điều này có hợp lý không?” Nếu không, hãy đọc lại phần không hợp lý.
- Đọc với một người bạn. Dừng mỗi trang hoặc tương tự và thay phiên nhau tóm tắt những gì bạn đã đọc.
- Yêu cầu cha mẹ hoặc giáo viên xem trước một cuốn sách với bạn trước khi bạn tự đọc nó.
- Khi bạn đọc, hãy cố gắng hình thành những bức tranh trong đầu hoặc những hình ảnh phù hợp với câu chuyện.
Cha mẹ có thể làm gì để giúp đỡ ở nhà
- Tổ chức một cuộc trò chuyện và thảo luận về những gì con bạn đã đọc. Hỏi con bạn những câu hỏi thăm dò về cuốn sách và kết nối các sự kiện với cuộc sống của chính chúng. Ví dụ, nói “Tôi tự hỏi tại sao cô gái đó lại làm như vậy?” hoặc “Bạn nghĩ anh ấy cảm thấy thế nào? Tại sao?” và “Vậy, chúng ta có thể học được bài học gì ở đây?”.
- Giúp con bạn tạo mối liên hệ giữa những gì trẻ đọc và những trải nghiệm tương tự mà trẻ đã cảm nhận, xem trong một bộ phim hoặc đọc trong một cuốn sách khác.
- Giúp con bạn theo dõi sự hiểu biết của mình. Dạy cô ấy liên tục tự hỏi bản thân xem cô ấy có hiểu những gì cô ấy đang đọc không.
- Giúp con bạn quay lại văn bản để hỗ trợ câu trả lời của mình.
- Thảo luận về ý nghĩa của những từ chưa biết, cả những từ anh ấy đọc và những từ anh ấy nghe.
- Đọc tài liệu theo từng đoạn ngắn, đảm bảo con bạn hiểu từng bước của quá trình.
- Thảo luận về những gì con bạn đã học được từ việc đọc văn bản thông tin như sách khoa học hoặc nghiên cứu xã hội.
Giáo viên có thể làm gì để giúp đỡ ở trường
- Khi học sinh đọc, hãy hỏi họ những câu hỏi mở chẳng hạn như “Tại sao mọi thứ lại xảy ra theo cách đó?” hoặc “Tác giả đang cố gắng làm gì ở đây?” và “Tại sao điều này hơi khó hiểu?”.
- Dạy học sinh cấu trúc của các loại tài liệu đọc khác nhau. Ví dụ, các văn bản tự sự thường có một vấn đề, một điểm nhấn của hành động và một giải pháp cho vấn đề. Các văn bản thông tin có thể mô tả, so sánh và đối chiếu hoặc trình bày một chuỗi các sự kiện.
- Thảo luận về ý nghĩa của các từ khi bạn xem qua văn bản. Nhắm mục tiêu một vài từ để giảng dạy sâu hơn, thực sự thăm dò ý nghĩa của những từ đó và cách chúng có thể được sử dụng.
- Dạy kỹ năng ghi chú và tóm tắt các chiến lược.
- Sử dụng công cụ tổ chức đồ họa giúp học sinh chia nhỏ thông tin và theo kịp những gì họ đọc.
- Khuyến khích học sinh sử dụng và xem lại các từ vựng mục tiêu.
- Hướng dẫn học sinh tự theo dõi sự hiểu biết của mình. Ví dụ, chỉ cho họ cách tự hỏi bản thân “Có gì không rõ ràng ở đây?” hoặc “Tôi đang thiếu thông tin gì?” và “Tác giả nên nói với tôi điều gì nữa?”.
- Dạy trẻ cách đưa ra dự đoán và cách tóm tắt.
Những Nguyên nhân gây khó khăn khi đọc hiểu
Có một số vấn đề thường gặp khi đọc hiểu như sau:
- Không có đủ vốn từ vựng: Nếu bạn không biết những từ được sử dụng trong một đoạn văn, khả năng hiểu được nội dung của đoạn văn đó sẽ bị giảm đi đáng kể.
- Không tập trung đủ: Đôi khi khi đọc, chúng ta không tập trung đủ và suy nghĩ về những gì đang được đọc. Điều này có thể khiến bạn bỏ qua thông tin quan trọng và làm mất đi khả năng hiểu của bạn.
- Không có kiến thức về chủ đề: Nếu bạn không có kiến thức đầy đủ về chủ đề được đề cập trong đoạn văn, khả năng hiểu sẽ bị giảm đi.
- Ngôn ngữ quá phức tạp: Nếu ngôn ngữ được sử dụng quá phức tạp, khó hiểu, điều này sẽ làm giảm khả năng hiểu của bạn.
- Không biết cách phân tích và suy luận: Đôi khi, để hiểu được một đoạn văn, bạn cần phải phân tích và suy luận thông tin. Nếu bạn không biết cách thực hiện điều này, khả năng hiểu của bạn sẽ bị giảm đi.
- Không có khả năng tóm tắt và trình bày lại nội dung: Sau khi đọc xong, nếu bạn không thể tóm tắt và trình bày lại nội dung, điều này có thể cho thấy bạn không hiểu đầy đủ nội dung và vấn đề gặp phải khi đọc hiểu.
Kết luận
Chúng ta có thể thấy rằng đọc hiểu là một kỹ năng quan trọng và cần thiết để thành công trong học tập và cuộc sống. Tuy nhiên, đọc hiểu không phải là điều dễ dàng đối với nhiều người, đặc biệt là học sinh. Việc nhận ra các nguyên nhân gây khó khăn khi đọc hiểu và tìm cách khắc phục chúng là rất quan trọng.
Ngoài ra, cần có một quá trình luyện tập đọc hiểu thường xuyên và phù hợp để cải thiện khả năng đọc hiểu của mình. Hi vọng bài viết này đã giúp ích cho bạn trong việc nhận thức và khắc phục những khó khăn khi đọc hiểu.
