Active Listening là gì? Kỹ năng Lắng nghe Tích cực và Ví dụ

Kỹ thuật lắng nghe tích cực là một phương pháp giao tiếp hiệu quả giúp cho người lắng nghe có thể tập trung và hiểu rõ hơn về ý kiến và cảm nhận của đối phương. Kỹ thuật này bao gồm việc tạo ra một không gian lắng nghe tích cực, tập trung vào người đang nói và thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối với họ.

Kỹ thuật lắng nghe tích cực không chỉ giúp cho người nói cảm thấy thoải mái, mà còn giúp cho người lắng nghe hiểu rõ hơn và tạo ra một mối quan hệ giao tiếp tốt hơn.

Kỹ thuật lắng nghe tích cực là một công cụ quan trọng trong việc tạo ra một môi trường giao tiếp hiệu quả và xây dựng mối quan hệ tốt với người khác.

Lắng nghe tích cực là gì?

Lắng nghe tích cực là một kỹ năng giao tiếp không chỉ đơn giản là nghe những từ mà người khác nói mà còn tìm cách hiểu ý nghĩa và mục đích đằng sau chúng. Nó đòi hỏi bạn phải là người tham gia tích cực vào quá trình giao tiếp.

Kỹ thuật lắng nghe tích cực bao gồm:

• Có mặt đầy đủ trong cuộc trò chuyện
• Thể hiện sự quan tâm bằng cách thực hành giao tiếp bằng mắt tốt
• Nhận biết (và sử dụng) các tín hiệu phi ngôn ngữ
• Đặt câu hỏi mở để khuyến khích các câu trả lời tiếp theo
• Diễn giải và phản ánh lại những gì đã được nói
• Lắng nghe để hiểu hơn là để đáp lại
• Giữ lại phán quyết và lời khuyên

Trong giao tiếp, lắng nghe tích cực rất quan trọng vì nó giúp bạn tương tác với người đối thoại theo hướng tích cực. Nó cũng làm cho người khác cảm thấy được lắng nghe và có giá trị. Kỹ năng này là nền tảng của một cuộc trò chuyện thành công trong bất kỳ bối cảnh nào, dù ở nơi làm việc, ở nhà hay trong các tình huống xã hội.

Khi bạn thực hành lắng nghe tích cực, bạn hoàn toàn tham gia và chú tâm vào những gì người khác đang nói.

Những Lợi ích của Lắng nghe tích cực

Lắng nghe tích cực có ý nghĩa và tầm quan trọng vô cùng đa dạng, dưới đây là một số điểm nổi bật:

• Tạo sự kết nối: Khi chúng ta lắng nghe tích cực, chúng ta thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối tác nói chuyện. Điều này tạo ra một môi trường tương tác tích cực, tạo nên một sự kết nối sâu sắc giữa hai người.
• Xây dựng mối quan hệ tốt hơn: Kỹ năng lắng nghe tích cực giúp chúng ta hiểu rõ hơn về người khác, tạo điều kiện để xây dựng mối quan hệ tốt hơn. Nó giúp chúng ta đối xử tốt hơn, tránh những hiểu lầm và xung đột không cần thiết, và thể hiện sự tôn trọng và sự quan tâm đến người khác.
• Khám phá thông tin và ý kiến mới: Khi chúng ta lắng nghe tích cực, chúng ta mở cánh cửa để nhận được thông tin và ý kiến mới. Điều này giúp chúng ta mở rộng hiểu biết và đánh giá một vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau. Bằng cách lắng nghe các quan điểm khác nhau, chúng ta có thể học hỏi và phát triển ý thức rộng hơn.
• Tăng cường sự hiểu biết và đồng cảm: Lắng nghe tích cực giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cảm xúc và trạng thái tâm lý của người khác. Điều này tạo điều kiện cho chúng ta để phản ứng một cách phù hợp và thể hiện sự đồng cảm. Lắng nghe tích cực có thể giúp chúng ta xây dựng một môi trường hỗ trợ và đồng hành với người khác trong những khoảnh khắc khó khăn.
• Tạo niềm tin và sự đáng tin cậy: Khi chúng ta lắng nghe tích cực, chúng ta truyền tải một thông điệp rằng chúng ta quan tâm và đáng tin cậy. Điều này giúp xây dựng niềm tin và tạo sự tin tưởng giữa các cá nhân và tổ chức.

7 kỹ thuật lắng nghe tích cực

Từ “hoạt động” ngụ ý rằng bạn đang thực hiện một số loại hành động khi lắng nghe người khác. Điều này liên quan đến việc sử dụng các chiến lược hoặc kỹ thuật nhất định. Dưới đây là bảy kỹ thuật lắng nghe tích cực để xem xét.

1. Có mặt đầy đủ

Lắng nghe tích cực đòi hỏi phải có mặt đầy đủ trong cuộc trò chuyện. Điều này cho phép bạn tập trung vào những gì đang được nói. Có mặt đầy đủ bao gồm việc lắng nghe bằng tất cả các giác quan của bạn (thị giác, âm thanh, v.v.) và tập trung hoàn toàn vào người nói.

Để sử dụng kỹ thuật lắng nghe tích cực này một cách hiệu quả, hãy cất điện thoại di động của bạn đi, phớt lờ những thứ gây xao nhãng, tránh mơ mộng và tắt cuộc đối thoại nội bộ của bạn. Đặt sự tập trung của bạn vào đối tác trò chuyện của bạn và để mọi thứ khác trôi đi.

2. Chú ý đến các tín hiệu phi ngôn ngữ

Có tới 65% giao tiếp của một người là không thành lời. 2 Chú ý đến những tín hiệu phi ngôn ngữ này có thể cho bạn biết nhiều điều về người đó và điều họ đang muốn nói. Ví dụ, nếu họ nói nhanh, đây có thể là dấu hiệu cho thấy họ đang lo lắng hoặc bồn chồn. Nếu họ nói chậm, có thể họ đang mệt hoặc đang cố gắng lựa chọn từ ngữ cẩn thận.

Trong quá trình lắng nghe tích cực, các hành vi phi ngôn ngữ của bạn cũng quan trọng không kém. Để cho người đó thấy bạn thực sự quan tâm, hãy sử dụng ngôn ngữ cơ thể cởi mở, không đe dọa. Điều này liên quan đến việc không khoanh tay, mỉm cười khi lắng nghe, nghiêng người và gật đầu ở những điểm quan trọng.

Cũng có thể hữu ích khi chú ý đến nét mặt của bạn khi lắng nghe tích cực để bạn không truyền đạt bất kỳ loại phản ứng tiêu cực nào.

3. Giữ Giao Tiếp Bằng Mắt Tốt

Khi tham gia lắng nghe tích cực, giao tiếp bằng mắt đặc biệt quan trọng. Điều này cho người khác biết rằng bạn đang có mặt và lắng nghe những gì họ nói. Nó cũng cho thấy rằng bạn không bị phân tâm bởi bất cứ điều gì khác xung quanh mình.

Đồng thời, bạn không muốn sử dụng quá nhiều giao tiếp bằng mắt khiến cuộc trò chuyện trở nên kỳ quặc. Để tránh điều này xảy ra, hãy làm theo quy tắc 50/70. Điều này liên quan đến việc duy trì giao tiếp bằng mắt trong 50% đến 70% thời gian lắng nghe, giữ liên lạc trong 4 đến 5 giây trước khi nhìn đi chỗ khác trong giây lát.

4. Đặt câu hỏi mở

Đặt câu hỏi “có hoặc không” thường tạo ra câu trả lời cụt ngủn. Điều này không hữu ích trong quá trình lắng nghe tích cực vì nó khiến cuộc trò chuyện không trôi chảy. Điều này cũng gây khó khăn cho việc thực sự lắng nghe người khác vì bạn không thể thu được nhiều điều từ một câu trả lời ngắn, không mang tính mô tả.

Thay vào đó, hãy hỏi những câu hỏi mở để thể hiện rằng bạn quan tâm đến cuộc trò chuyện và người khác. Ví dụ về các câu hỏi mở mà bạn có thể sử dụng khi lắng nghe tích cực bao gồm:

• Bạn có thể cho tôi biết thêm một chút về điều đó?
• Bạn đã nghĩ gì về điều đó?
• Bạn nghĩ con đường tốt nhất để tiến về phía trước là gì?
• Làm thế nào để bạn nghĩ rằng bạn có thể đã trả lời khác nhau?

Các câu hỏi mở khuyến khích các câu trả lời có suy nghĩ và mở rộng, đó là lý do tại sao chúng thường được các nhà trị liệu sức khỏe tâm thần sử dụng.

5. Phản ánh những gì bạn nghe được

Sau khi người đó đã nói, hãy nói với họ những gì bạn đã nghe. Kỹ thuật lắng nghe tích cực này đảm bảo rằng bạn nắm bắt được chính xác suy nghĩ, ý tưởng và/hoặc cảm xúc của họ. Nó cũng giúp người khác cảm thấy được xác thực và thấu hiểu trong khi vẫn giữ mọi thông tin sai lệch tiềm ẩn ở mức tối thiểu.

Một cách để phản ánh những gì bạn đã nghe là diễn giải. Ví dụ, bạn có thể nói, “Nói cách khác, điều bạn đang nói là bạn cảm thấy thất vọng” hoặc “Tôi nghe nói rằng bạn cảm thấy thất vọng về tình huống này.” Tóm tắt những gì bạn đã nghe và cho người đó cơ hội để nói xem bạn có nắm bắt được ý nghĩa hoặc ý định của họ hay không.

Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn điều gì đó mà người đó đã nói, hãy yêu cầu làm rõ. Nhưng đừng tập trung quá nhiều vào những chi tiết không đáng kể mà bạn bỏ lỡ bức tranh lớn.

6. Hãy kiên nhẫn

Kiên nhẫn là một kỹ thuật lắng nghe tích cực quan trọng vì nó cho phép người khác nói mà không bị ngắt lời. Nó cũng cho họ thời gian để nói ra những gì họ đang nghĩ mà không cần bạn cố gắng hoàn thành câu nói của họ cho họ.

Kiên nhẫn bao gồm việc không cố gắng lấp đầy khoảng thời gian im lặng bằng những suy nghĩ hoặc câu chuyện của riêng bạn. Nó cũng yêu cầu lắng nghe để hiểu chứ không phải để phản hồi. Đó là, đừng chuẩn bị câu trả lời trong khi người kia vẫn đang nói. Ngoài ra, đừng thay đổi chủ đề quá đột ngột vì điều này thể hiện sự nhàm chán và thiếu kiên nhẫn.

Trong quá trình lắng nghe tích cực, bạn ở đó để hoạt động như một hội đồng âm thanh hơn là nhảy vào với những ý tưởng và quan điểm của riêng bạn về những gì đang được nói.

7. Giữ lại phán quyết

Giữ thái độ trung lập và không phán xét trong các câu trả lời của bạn sẽ giúp người khác cảm thấy thoải mái khi chia sẻ suy nghĩ của họ. Nó làm cho cuộc trò chuyện trở thành một vùng an toàn, nơi họ có thể tin tưởng rằng họ sẽ không bị xấu hổ, chỉ trích, đổ lỗi hoặc bị đón nhận một cách tiêu cực.

Những cách để ít phán xét hơn khi lắng nghe bao gồm:

• Thể hiện sự đồng cảm với người hoặc tình huống của họ
• Tìm hiểu thêm về những con người và nền văn hóa khác nhau
• Tập chấp nhận người khác
• Nhận ra khi nào bạn có thể đang phán xét người khác, sau đó dừng những suy nghĩ đó lại

Ví dụ về lắng nghe tích cực

Lắng nghe tích cực trông như thế nào? Đây là một ví dụ về một cuộc trò chuyện trong đó một số kỹ thuật lắng nghe tích cực khác nhau được sử dụng.

Tại sao lắng nghe tích cực lại quan trọng

Tập thói quen lắng nghe tích cực có thể có tác động tích cực trong nhiều lĩnh vực quan trọng trong cuộc sống của bạn. Nó có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ, công việc và các tương tác xã hội của bạn.

Trong các mối quan hệ

Lắng nghe tích cực giúp bạn hiểu rõ hơn về quan điểm của người khác và phản hồi bằng sự đồng cảm. Điều này rất quan trọng trong tất cả các loại mối quan hệ lành mạnh, dù là với vợ/chồng, cha mẹ, con cái, thành viên khác trong gia đình hay bạn bè.

Trở thành một người lắng nghe tích cực trong các mối quan hệ của bạn liên quan đến việc nhận ra rằng cuộc trò chuyện là về người khác hơn là về bạn. Điều này đặc biệt quan trọng khi người kia đang đau khổ về mặt cảm xúc. 4

Khả năng lắng nghe tích cực của bạn đối với một thành viên gia đình hoặc bạn bè đang trải qua thời kỳ khó khăn là một kỹ năng giao tiếp có giá trị. Nó giúp bạn không đưa ra ý kiến ​​và giải pháp khi người khác thực sự chỉ muốn được lắng nghe.

Tại nơi làm việc

Lắng nghe tích cực tại nơi làm việc đặc biệt quan trọng nếu bạn ở vị trí giám sát hoặc tương tác thường xuyên với đồng nghiệp. Nó giúp bạn hiểu các vấn đề và cộng tác để phát triển các giải pháp. Nó cũng thể hiện sự kiên nhẫn của bạn, một tài sản quý giá ở nơi làm việc.

Trong một số trường hợp, lắng nghe tích cực trong khi làm việc có thể giúp cải thiện an toàn tại nơi làm việc. Chẳng hạn, nếu bạn đang làm việc trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, việc tích cực lắng nghe có thể giúp giảm thiểu các sai sót y tế và ngăn ngừa tổn hại cho bệnh nhân không chủ ý.

Trong các tình huống xã hội

Các kỹ thuật lắng nghe tích cực như phản ánh, đặt câu hỏi mở, tìm kiếm sự rõ ràng và quan sát ngôn ngữ cơ thể giúp bạn phát triển các mối quan hệ khi gặp gỡ những người mới. Những người lắng nghe tích cực và đồng cảm rất giỏi trong việc bắt đầu và duy trì các cuộc trò chuyện.

Lắng nghe tích cực giúp người khác cảm thấy được hỗ trợ nhiều hơn về mặt cảm xúc. 6 Điều này có thể có lợi khi tương tác với một người mắc chứng lo âu xã hội. Theo nghiên cứu, hỗ trợ cảm xúc tác động đến vỏ não trước trán bên trái của não, dẫn đến giảm cảm giác đau khổ cho những người lo lắng về mặt xã hội.

Các cách để cải thiện khả năng lắng nghe tích cực

Trước khi giao tiếp:

• Chuẩn bị tâm lý: Hãy sẵn sàng cởi mở, tập trung và dành toàn bộ sự chú ý cho người nói. Gạt bỏ những phiền nhiễu và suy nghĩ cá nhân để tập trung vào câu chuyện.
• Xác định mục đích: Hiểu rõ mục đích của việc lắng nghe là gì: để thu thập thông tin, để thấu hiểu cảm xúc, hay để giải quyết vấn đề.

Trong khi giao tiếp:

• Giao tiếp bằng mắt: Nhìn vào mắt người nói để thể hiện sự quan tâm và tôn trọng.
• Đặt câu hỏi: Đặt câu hỏi mở để khuyến khích họ chia sẻ thêm thông tin và thể hiện bạn đang lắng nghe.
• Chú ý ngôn ngữ cơ thể: Quan sát cử chỉ, điệu bộ và biểu cảm khuôn mặt của người nói để hiểu rõ hơn cảm xúc và ý định của họ.
• Tóm tắt và phản hồi: Tóm tắt lại những gì bạn đã nghe để đảm bảo bạn hiểu chính xác và thể hiện sự quan tâm. Tránh phản ứng theo bản năng, hãy suy nghĩ trước khi phản hồi.
• Tránh ngắt lời: Hãy kiên nhẫn chờ người nói hoàn thành câu. Việc ngắt lời có thể khiến họ cảm thấy không được tôn trọng và làm gián đoạn mạch suy nghĩ.
• Tạo sự thoải mái: Cố gắng tạo một môi trường thoải mái và an toàn để người nói dễ dàng chia sẻ. Tránh đưa ra phán xét hoặc chỉ trích.

Sau khi giao tiếp:

• Suy ngẫm: Dành thời gian suy nghĩ về những gì bạn đã nghe và rút ra bài học.
• Hành động: Nếu cần thiết, hãy thực hiện hành động phù hợp dựa trên những gì bạn đã nghe.

Ngoài ra, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau để rèn luyện khả năng lắng nghe tích cực:

• Luyện tập với bạn bè hoặc người thân: Yêu cầu họ cho bạn phản hồi về khả năng lắng nghe của bạn.
• Tham gia các khóa học hoặc hội thảo về kỹ năng giao tiếp.
• Đọc sách và bài viết về kỹ năng lắng nghe.
• Lắng nghe podcast hoặc audio book.
• Chú ý đến cách bạn lắng nghe trong các cuộc trò chuyện hàng ngày.

Lắng nghe tích cực là một kỹ năng quan trọng có thể giúp bạn cải thiện các mối quan hệ, giải quyết vấn đề hiệu quả và đạt được thành công trong cuộc sống.

Lưu ý:

• Lắng nghe tích cực là một quá trình cần luyện tập thường xuyên.
• Không ai có thể hoàn toàn làm chủ kỹ năng lắng nghe tích cực.
• Điều quan trọng là bạn nỗ lực cải thiện khả năng lắng nghe của mình mỗi ngày.

Lời kết

Lắng nghe tích cực là một kỹ năng xã hội quan trọng có giá trị trong nhiều môi trường khác nhau. Thực hành nhiều kỹ thuật của nó thường xuyên và nó sẽ trở thành bản chất thứ hai. Bạn sẽ bắt đầu đặt những câu hỏi mở và phản ánh những gì bạn đã nghe được trong các cuộc trò chuyện của mình mà không cần suy nghĩ nhiều (nếu có).

Nếu bạn thấy kỹ thuật lắng nghe tích cực khó, hãy xem xét điều gì có thể cản trở bạn. Bạn có đang gặp phải chứng lo âu xã hội trong khi trò chuyện hay bạn đang phải vật lộn với sự chú ý? Nhận trợ giúp cho các loại vấn đề này có thể giúp bạn cải thiện kỹ năng lắng nghe tích cực của mình, giúp bạn trở thành một người lắng nghe tốt hơn về tổng thể.

CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Mục đích của lắng nghe tích cực là gì?

• Lắng nghe tích cực giúp bạn xây dựng lòng tin và hiểu được tình huống cũng như cảm xúc của người khác. Đổi lại, điều này trao quyền cho bạn để cung cấp hỗ trợ và đồng cảm. Không giống như lắng nghe phản biện, lắng nghe tích cực tìm cách hiểu hơn là trả lời. Mục tiêu là để người khác được lắng nghe, xác nhận và được truyền cảm hứng để giải quyết vấn đề của họ.

3A của lắng nghe tích cực là gì?

• Ba chữ A (Attention, Attitude, và Adjustment) của lắng nghe tích cực là Chú ý, Thái độ và Điều chỉnh. Sự chú ý đòi hỏi phải hoàn toàn chú ý đến lời nói và cử chỉ của người nói. Thái độ đúng đắn là thái độ tích cực và cởi mở. Điều chỉnh là khả năng thay đổi cử chỉ, ngôn ngữ cơ thể và phản ứng của bạn khi câu chuyện của người nói mở ra.

Kỹ thuật lắng nghe tích cực nào liên quan đến sự đồng cảm?

• Suy ngẫm là kỹ thuật lắng nghe tích cực thể hiện rằng bạn hiểu và đồng cảm với cảm xúc của người đó. Khi phản ánh và tóm tắt những gì họ đã nói, họ cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu.

Nguồn tham khảo:

• https://www.verywellmind.com/what-is-active-listening-3024343
• https://www.mindtools.com/az4wxv7/active-listening
• https://www.skillsyouneed.com/ips/active-listening.html