Kỹ năng Sinh tồn: 10 kỹ năng để sống sót nơi hoang dã

Để đối diện với thách thức của môi trường hoang dã luôn đòi hỏi chúng ta phải sẵn lòng và sẵn sàng đối mặt với những khó khăn mà sống cùng cộng đồng không bao giờ gặp phải. Kỹ năng sinh tồn chính là “bảo bối” quý giá giúp bạn đối diện và vượt qua những tình huống khó khăn nơi hoang dã.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kỹ năng cơ bản nhưng vô cùng quan trọng để tồn tại và trở về nhà một cách an toàn nếu không may lạc vào nơi hoang dã.

Kỹ năng sinh tồn là gì?

Kỹ năng sinh tồn là tập hợp những kỹ năng và năng lực mà con người sử dụng để tồn tại và thích ứng trong các tình huống khó khăn, nguy hiểm hoặc khẩn cấp. Đây là những kỹ năng cơ bản và thiết yếu giúp con người vượt qua những tình huống bất ngờ và tự bảo vệ mình trong hoàn cảnh khắc nghiệt.

Kỹ năng sinh tồn bao gồm nhiều khía cạnh, từ kỹ năng vật lý như lấy nước, xây dựng lều trại, lửa, đến kỹ năng tinh thần như duy trì sự bình tĩnh, quyết tâm và lạc quan trong hoàn cảnh khó khăn. Một số kỹ năng sinh tồn cơ bản gồm:

• Kiếm ăn và lấy nước sạch và an toàn.
• Xây dựng trú ẩn
• Đánh lửa để giữ ấm, nấu ăn và tạo ra tín hiệu cầu cứu.
• Định hướng và định vị nhứ bản đồ, la bàn hoặc công nghệ hiện đại để xác định hướng đi chính xác.
• Biết cách cấp cứu và xử lý các vết thương nhỏ để tránh tình trạng tổn thương nghiêm trọng.
• Tinh thần kiên nhẫn và quyết tâm

Những kỹ năng này không chỉ dành cho những người sống trong môi trường hoang dã hoặc tình huống khẩn cấp. Trong cuộc sống hàng ngày, kỹ năng sinh tồn có thể giúp chúng ta đối mặt với những tình huống bất ngờ, đảm bảo sự an toàn và tự bảo vệ trong điều kiện đầy thách thức.

Tầm quan trọng của kỹ năng sinh tồn

Có kiến thức về kỹ năng sinh tồn sẽ giúp bạn lập kế hoạch đối phó với bất ngờ trong các cuộc hành trình địa hình và sẵn sàng đối mặt với các rủi ro phổ biến như mất lạc.

Kỹ năng sinh tồn có thể biến đổi tùy theo vùng địa lý. Chẳng hạn, khả năng sống sót trong tuyết hoặc núi có thể dựa vào một loạt kỹ năng và hiểu biết khác so với việc tồn tại trong sa mạc hoặc rừng rậm.

Kỹ năng sinh tồn không thể đặc biết phát huy được vai trò khi bạn bị lạc nơi rừng nguyên sinh, điều kiện sống khó khăn và nguy hiểm, được trang bị kỹ năng này có thể sống sót và trở về với cộng đồng.

Dưới đây là một số lý do vì sao kỹ năng sinh tồn được coi là rất quan trọng: Dưới đây là một số lý do vì sao kỹ năng sinh tồn được coi là rất quan trọng:

1. Tự bảo vệ và tự cứu: Kỹ năng sinh tồn giúp chúng ta tự bảo vệ và tự cứu mình trong những tình huống khẩn cấp, nguy hiểm hoặc bất ngờ. Điều này làm tăng khả năng sống sót và giảm nguy cơ bị thương hoặc gặp rủi ro.
2. Sẵn sàng đối mặt với khó khăn: Khi bạn có những kỹ năng cần thiết, bạn có thể đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống một cách bình thản và tự tin.
3. Tăng cường sự độc lập: Khả năng tự cung cấp thức ăn, nước uống, xây dựng trú ẩn và giải quyết các tình huống khó khăn giúp chúng ta không phụ thuộc quá nhiều vào nguồn lực bên ngoài.
4. Tạo ra môi trường an toàn: Kỹ năng sinh tồn không chỉ bảo vệ chính bản thân, mà còn giúp chúng ta xây dựng môi trường an toàn cho bản thân và người trong nhóm.
5. Tự tin đối mặt với thiên tai: Trong tình huống thiên tai như động đất, bão táp hay lũ lụt, kỹ năng sinh tồn giúp chúng ta tự tin đối mặt với những tình huống khẩn cấp và tìm cách thoát khỏi hiểm nguy một cách an toàn.

10 Kỹ Năng Sinh Tồn Cần Thiết

Dưới đây là những điều bạn cần làm ngay khi lạc vào nơi hoang dã:

• Dừng lại và bình tĩnh: Hãy ngừng di chuyển ngay lập tức để tránh làm lẫn lộn vị trí hoặc tạo ra tình hình tồi tệ hơn. Hãy thư giãn một chút để lấy lại tinh thần và suy nghĩ một cách tỉnh táo.
• Xem xét môi trường xung quanh: Đánh giá môi trường xung quanh bạn để tìm kiếm dấu hiệu, chỉ báo hoặc đặc điểm địa danh nào có thể giúp bạn xác định hướng đi hoặc tìm điểm an toàn.
• Giữ liên lạc với người thân hoặc bạn bè: Nếu có tín hiệu sóng, hãy liên lạc với người thân hoặc bạn bè để thông báo vị trí và tình huống của bạn.
• Xác định hướng đi: Sử dụng các chỉ báo tự nhiên như mặt trời, hướng gió, dòng nước (nếu có) để xác định hướng đi chính xác.
• Tạo dấu vết: Để giúp đội tìm kiếm và cứu hộ dễ dàng tìm thấy bạn, hãy tạo các dấu vết trên đường đi, ví dụ như gãy cành cây, đặt đá hoặc các dấu vết địa hình.
• Thu thập tài nguyên gần đó: Nếu bạn có đủ thời gian, hãy thu thập tài nguyên cơ bản như nước, thực phẩm hoặc vật liệu để xây dựng nơi trú ẩn.
• Báo hiệu cứu hộ: Nếu bạn nhận thấy có khả năng cứu hộ gần đó, hãy sử dụng tín hiệu cứu hộ như còi, đèn pin hoặc bất kỳ phương tiện nào có sẵn để thu hút sự chú ý.

Dưới đây là một số kỹ năng sinh tồn cơ bản cần phát triển trước khi bắt đầu chuyến cắm trại kéo dài ở vùng hoang dã.

1. Điều đầu tiên cần làm là Bình tĩnh

Khi bạn lạc vào nơi hoang dã, điều quan trọng là bình tĩnh và thực hiện những bước đầu tiên để đảm bảo an toàn và tăng khả năng được cứu hộ.

Công cụ sinh tồn quan trọng nhất mà bạn có là tâm trí của bạn. Khi bạn rơi vào tình huống sinh tử, hạch hạnh nhân của não người sẽ bơm vào cơ thể đầy hormone gây căng thẳng để kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy.

Chống lại bản năng của bạn bằng cách dành một chút thời gian để thu thập suy nghĩ của bạn, điều này sẽ giúp bạn loại bỏ những rủi ro không cần thiết và giảm thiểu tiêu hao năng lượng cho đến khi bạn có một kế hoạch vững chắc.

Giữ bình tĩnh là điều bắt buộc vì những sai lầm có thể tránh được có thể gây chết người, đặc biệt là ở vùng hoang dã.

Để bắt đầu, hãy nhớ “Quy tắc số ba” về các giới hạn tồn tại của con người:

• 3 phút không có không khí
• 3 giờ nếu mất nhiệt (nơi trú ẩn)
• 3 ngày không có nước
• 3 tuần không có thức ăn

Hãy chú ý quy tắc STOP trong sinh tồn!

2. Xây dựng nơi trú ẩn

Xây dựng nơi trú ẩn sinh tồn (nếu bạn không có lều) là điều quan trọng nhất cần ưu tiên trong tình huống sinh tồn. Dựng một nơi trú ẩn nhỏ tạm thời có thể bảo vệ bạn khỏi những động vật hoang dã săn mồi và điều chỉnh nhiệt độ cơ thể của bạn khi trời trở lạnh vào ban đêm.

Loại nơi trú ẩn đơn giản nhất để xây dựng là nơi trú ẩn dựa vào cơ bản, một cấu trúc làm bằng cọc gỗ, dây thừng và một dạng mái che  dựa vào cây, đá hoặc cấu trúc hỗ trợ hiện có. Nếu có tuyết rơi trên mặt đất, hãy sử dụng tuyết để xây dựng một nơi trú ẩn bằng tuyết để bảo vệ bạn khỏi nhiệt độ mùa đông dưới mức đóng băng.

Cách tìm và dựng nơi trú ngụ an toàn

Dưới đây là các bước cơ bản để bạn có thể tìm và xây dựng nơi trú ẩn an toàn:

• Chọn vị trí: Tìm một khu vực an toàn, xa xa khỏi nguồn nguy hiểm như dòng nước dâng cao, ngọn núi nguy hiểm, vùng ngập lụt hoặc nơi có nguy cơ sạt lở.
• Kiểm tra môi trường: Đảm bảo vị trí bạn chọn không có dấu hiệu nguy hiểm, như cành cây mục nát, đá rơi hoặc loài động vật nguy hiểm.
• Chọn loại nơi trú ẩn: Tùy thuộc vào tình huống và tài nguyên có sẵn, bạn có thể xây dựng nơi trú ẩn bằng các cách sau:
  • Lều tự nhiên: Sử dụng các cành cây, lá, cỏ hoặc bùn để tạo lên một lều tự nhiên.
  • Lều tạm thời: Sử dụng các vật liệu như khăn, túi ngủ, chăn để tạo lên một lều tạm thời.
  • Lều vỏ cây: Sử dụng vỏ cây, cành cây hoặc bông cây để xây dựng lều bảo vệ.
• Tạo sàn: Nếu có thể, làm một lớp sàn bằng lá cây, cỏ khô hoặc cành cây để cách ly bạn với đất ẩm hoặc lạnh.
• Xây dựng tường: Sử dụng cành cây, lá, hoặc vật liệu có sẵn để xây dựng tường bao quanh nơi trú ẩn. Điều này giúp bảo vệ bạn khỏi gió, mưa và lạnh.
• Làm mặt đất bằng cỏ khô hoặc lá: Để giữ ấm và thoải mái hơn, bạn có thể tạo một lớp đệm bằng cỏ khô hoặc lá ở bên trong nơi trú ẩn.
• Kiểm tra an toàn: Trước khi sử dụng, hãy kiểm tra kỹ nơi trú ẩn để đảm bảo rằng nó đủ an toàn và chắc chắn.

3. Làm sạch nước

Các nguồn nước hoang dã thường chứa vi-rút và mầm bệnh có hại có thể gây ra các bệnh do nước. Bạn sẽ luôn cần lọc nước trong tự nhiên để giữ cho cơ thể đủ nước, điều này cần thiết cho sự sống còn của bạn. Luôn lọc nước uống của bạn trước khi uống để loại bỏ bất kỳ mảnh vụn nào có thể gây bệnh.

Cách tìm nguồn nước sạch và lọc nước

Tìm và lọc nước sạch trong môi trường hoang dã là một kỹ năng quan trọng để đảm bảo sức khỏe và sống sót. Dưới đây là các bước cơ bản để tìm và lọc nước sạch nơi hoang dã:

• Tìm nguồn nước:
  • Dòng sông, suối: Nếu có sẵn, nước chảy trong dòng sông hoặc suối thường là nguồn nước tốt. Tuy nhiên, hãy chọn vị trí ở vùng nguồn gốc nơi nước chảy nhanh hơn và ít bị nhiễm bẩn.
  • Hồ nước: Kiểm tra hồ nước để đảm bảo nó không bị ô nhiễm hoặc có tình trạng nước đục.
• Kiểm tra nước:
  • Kiểm tra trực quan: Kiểm tra nước có màu, mùi, và vệt bọt lớn không. Nếu nước có màu, mùi khó chịu hoặc có vật thể lơ lửng, tránh sử dụng.
  • Kiểm tra chảy nước: Nước nên chảy mạnh và trong suốt. Nếu nước đứng yên hoặc đục, có thể bị nhiễm bẩn.
• Lọc nước:
  • Lọc tự nhiên: Sử dụng các tấm lá cây, cát, và đá để làm một lớp lọc tự nhiên để loại bỏ các hạt bẩn và tạp chất lớn.
  • Vải lọc: Sử dụng một mảnh vải sạch để lọc nước bằng cách đổ nước qua vải để loại bỏ các hạt nhỏ.
  • Cái chai hoặc bình: Nếu có sẵn, bạn có thể sử dụng chai hoặc bình để lọc nước bằng cách đổ nước vào và để nước đọng lại sau khi tạp chất lắng xuống.
• Khử trùng nước:
  • Sôi sạch: Nếu có thể, đun sôi nước trong ít nhất 1-3 phút để tiêu diệt vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh.
  • Bản địa: Một số thực phẩm như quả dứa hoặc quả dứa non có thể được sử dụng để khử trùng nước bằng cách đặt chúng vào nước và đợi một thời gian ngắn.

4.  Nhóm lửa:

Trước khi bắt đầu một chuyến cắm trại hoặc du lịch bụi, điều quan trọng là phải học cách nhóm lửa vì nó sẽ giúp bạn nấu thức ăn, duy trì nhiệt độ cơ thể ở nhiệt độ lạnh và đun sôi nước để làm sạch nước uống.

Khi đi nơi hoang dụng cụ nhỏ nhưng quan trọng là bật lửa hoặc diêm bạn cần mang theo để nhóm lửa, bạn cần có diêm hoặc bật lửa, mồi lửa, củi và bùi nhùi, chẳng hạn như lá thông, một hoặc hai nhánh cây và quả thông.

Trường hợp không có diêm hoặc bật lửa đây là một số cách tuy khó nhưng bạn nên thử:

• Sử dụng kính lúp: Tìm một tấm kính lúp hoặc ống nhòm. Tập trung tia nắng qua kính lúp vào một điểm trên vật liệu dễ cháy như lá khô, giấy, hoặc cây khô. Tạo một tia sáng tập trung để tạo ra điểm nóng và gây cháy vật liệu.
• Sử dụng bảng kim loại và ánh sáng mặt trời: Nếu bạn có một tấm kim loại như tấm sắt hoặc đá, bạn có thể sử dụng nó để tạo ra tia sáng bằng cách phản xạ ánh sáng mặt trời. Điều này cũng có thể gây cháy vật liệu dễ cháy.
• Cọ ma sát những cành củi khô vào nhau, không còn cách nào khác cách nguyên thủy này là pháo cứu sinh bạn nên thử

5. Tìm kiếm thức ăn:

Những người tham gia cắm trại dài ngày hoặc thám hiểm vùng hoang dã có thể phụ thuộc vào việc tìm kiếm thức ăn cho cây thuốc hoặc cây ăn được hoặc giết thú rừng để sinh tồn. Một số nguồn thức ăn phổ biến để làm thức ăn gia súc bao gồm cỏ đuôi mèo, quả sồi và cây tầm ma (nếu luộc chín), củ, hoa hồng, cỏ dại, cỏ thi và chuối.

Một số quả mọng dại ăn được an toàn nhưng một số khác lại độc hại. Trước khi bạn kiếm ăn, hãy đảm bảo rằng bạn biết cách làm đúng cách vì ăn nhầm thực vật có thể gây hại.

6. Thực hành vệ sinh sạch sẽ.

Vi khuẩn, ký sinh trùng và mầm bệnh có thể xâm nhập vào cơ thể qua thức ăn và vết thương hở. Thực hành sạch sẽ và vệ sinh tốt sẽ làm giảm cơ hội của bạn để chống chọi với bệnh tật. Duy trì sức khỏe là rất quan trọng vì thậm chí chỉ cần nằm trên giường vài ngày cũng có thể làm giảm cơ hội sống sót của bạn và nhanh chóng làm cạn kiệt tài nguyên của bạn.

7. Sơ cứu

Cắm trại sinh tồn chủ yếu là chuẩn bị cho tình huống xấu nhất. Trước chuyến đi cắm trại, hãy tham gia lớp sơ cứu để học cách tự chăm sóc bản thân nếu bạn bị thương hoặc bị ốm. Học cách sử dụng ga rô, băng bó vết thương và cố định xương gãy.

8. Đóng gói

Khi bạn mạo hiểm vào vùng hoang dã trong một thời gian dài, việc đóng gói gọn nhẹ trong khi vẫn bao gồm các thiết bị sinh tồn thiết yếu có thể cứu mạng bạn. Xây dựng một bộ dụng cụ sinh tồn với các thiết bị quan trọng nhất, bao gồm la bàn (hoặc bản đồ), túi ngủ, bộ lọc nước, dao, mồi lửa, bộ sơ cứu, thiết bị lọc nước và viên thanh lọc (như viên i-ốt). Chuẩn bị sẵn điện thoại trong trường hợp bạn gặp phải tình huống khẩn cấp và phải gọi cho đội cứu hộ.

9. Điều hướng

Biết cách điều hướng mà không cần công nghệ là một trong những kỹ năng sinh tồn quan trọng nhất bạn có thể có trong một chuyến thám hiểm vùng sâu vùng xa.

Sử dụng la bàn (giúp người điều hướng xác định vị trí của bắc, nam, đông và tây) và bản đồ là một trong những cách chính xác nhất để tìm đường trở về trại trong những chuyến đi bộ đường dài trong ngày.

Bạn cũng có thể sử dụng đồng hồ đeo tay analog, mặt trời hoặc tĩnh điện để điều hướng trở lại khu cắm trại của mình trong thời gian ngắn.

Cách tìm phương hướng nơi hoang dã

Tìm phương hướng trong môi trường hoang dã là một kỹ năng quan trọng để bạn có thể định hướng và tránh lạc. Dưới đây là một số cách bạn có thể sử dụng để tìm phương hướng:

• Sử dụng mặt trời: Trong ban ngày, mặt trời di chuyển từ phía đông sang phía tây. Để tìm hướng đông, hãy đứng đối diện với mặt trời vào buổi sáng. Để tìm hướng tây, hãy đứng đối diện với mặt trời vào buổi chiều.
• Sử dụng nguyên tắc đồng hồ mặt trời: Đặt một ngọn cỏ dọc và sau một thời gian, bạn sẽ thấy bóng của cỏ di chuyển. Điều này giúp bạn xác định hướng đông và tây.
• Sử dụng la bàn: Nếu bạn có một chiếc la bàn, bạn có thể sử dụng nó để tìm phương hướng chính xác. Đặt la bàn trên mặt phẳng hoàn toàn phẳng và đợi cho kim chỉ trỏ chỉ về phương Bắc.
• Sử dụng địa điểm định vị: Nếu bạn có một ứng dụng định vị trên điện thoại hoặc có bản đồ, bạn có thể tìm phương hướng dựa trên thông tin địa lý.

10. Báo hiệu cho các đội tìm kiếm và cứu hộ gần đó.

Sử dụng các tín hiệu hình ảnh và thính giác như gương, còi và khói để thu hút sự chú ý của nhân viên cứu hộ và thông báo cho họ về vị trí sơ tán của bạn. Giữ bộ sạc pin năng lượng mặt trời cho điện thoại di động của bạn trong bộ dụng cụ sinh tồn để giúp bạn luôn kết nối—đặc biệt nếu đi du lịch một mình.

Ví dụ sử dụng kỹ năng sinh tồn và sống sót trong rừng

Ví dụ câu chuyện sống sót sau khi lạc trong rừng Amazon 13 ngày của 3 chị em tuổi thiếu niên nhờ đã học kỹ năng sinh tồn

Vào tháng 12 năm 2022, ba chị em tuổi thiếu niên – Mia, Isabella và Sofia Huila, đã trải qua một cuộc phiêu lưu khó khăn khi họ bị lạc trong rừng Amazon sau một tai nạn máy bay. Nhờ vào những kỹ năng sinh tồn mà họ đã học trước đó, họ đã sống sót và được tìm thấy an toàn sau 13 ngày mất tích.

Dưới đây là một số kỹ năng sinh tồn mà ba chị em đã áp dụng để tồn tại trong suốt thời gian bị lạc trong rừng:

1. Xây dựng nơi trú ẩn: Họ đã tìm một khu vực nằm xa xa khu vực nguy hiểm và xây dựng một cái rơm nơi trú ẩn để bảo vệ khỏi thời tiết khắc nghiệt và côn trùng.
2. Lấy nước sạch: Họ đã tìm cách thu thập nước mưa và nước từ các nguồn tự nhiên để duy trì đủ lượng nước uống hàng ngày.
3. Tìm thực phẩm: Ba chị em đã biết cách săn bắn và bắt các loại động vật nhỏ như con chim và côn trùng để có nguồn thực phẩm trong rừng.
4. Điều hướng: Họ đã sử dụng những chỉ báo tự nhiên như mặt trời và các đặc điểm của rừng để tìm đường đi chính xác và tránh lạc hơn nữa.
5. Xây dựng lửa: Kỹ năng tạo lửa giúp giữ ấm, nấu ăn và đánh cảnh báo để thu hút sự chú ý của đội cứu hộ.
6. Lắng nghe và cộng tác: Ba chị em phối hợp và lắng nghe nhau để tăng cường khả năng sống sót và tìm ra giải pháp tốt nhất trong tình huống khó khăn.

Nhờ vào sự kiên nhẫn, tinh thần lạc quan và những kỹ năng sinh tồn mà ba chị em đã vượt qua được những khó khăn trong rừng Amazon và được giải cứu an toàn vào cuối cuộc phiêu lưu của họ. Câu chuyện này là một minh chứng rõ ràng về tầm quan trọng của việc học và trang bị bản thân với những kỹ năng sinh tồn trong môi trường tự nhiên.

Kết luận

Kỹ năng sinh tồn là một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày và cũng là yếu tố quyết định sự sống còn trong các tình huống khẩn cấp. Những kỹ năng cơ bản như tìm kiếm nước sạch, xây dựng nơi trú ẩn, tạo lửa, tìm thực phẩm và định hướng đều đóng vai trò quan trọng trong việc giữ an toàn và tự bảo vệ.

Học và áp dụng những kỹ năng này giúp chúng ta tự tin hơn trong việc đối mặt với các thử thách của cuộc sống và tạo điều kiện tốt hơn để sống sót và tồn tại trong môi trường tự nhiên hoặc trong các tình huống khó khăn. Hãy luôn chú trọng nâng cao kỹ năng sinh tồn của mình để trở thành người tự lực và có khả năng ứng phó với mọi tình huống đối diện.

Nguồn tham khảo:

• https://hiconsumption.com/outdoors/basic-survival-skills-every-man-should-know/
• https://www.masterclass.com/articles/survival-skills