5 Giai đoạn Phát triển Team theo Mô hình Tuckman

Mô hình Tuckman Ladder là một công cụ hữu ích giúp các nhà quản lý và thành viên trong team hiểu rõ hơn về quá trình phát triển của một team. Mô hình này mô tả 5 giai đoạn mà một team sẽ trải qua, từ khi mới thành lập cho đến khi giải tán.

Hiểu được các giai đoạn này sẽ giúp các nhà quản lý có những biện pháp phù hợp để hỗ trợ team phát triển hiệu quả, đồng thời giúp các thành viên trong team có thể làm việc hiệu quả hơn và gắn kết hơn với nhau.

Bài đăng này sẽ trình bày chi tiết về 5 giai đoạn phát triển team theo mô hình Tuckman, cùng với những lợi ích và cách thức áp dụng mô hình này vào thực tế.

Tuckman-ladder

Mục lục:

Team (đội nhóm) là gì?

Theo định nghĩa, team (đội nhóm) là một tập hợp những cá nhân có chung mục tiêu, cùng làm việc để đạt được mục tiêu đó, có sự phân công nhiệm vụ, hỗ trợ lẫn nhau và chịu trách nhiệm chung về kết quả công việc.

Nhiều người còn có 1 cách lý giải khác dành cho định nghĩa team là gì, họ cho rằng “TEAM” là tổ hợp của:

T: Together
E: Everyone
A: Achieves
M: More

Ghép chúng lại với nhau sẽ thành một câu có ý nghĩa đại ý là “Mọi người làm việc cùng nhau thì sẽ đạt được nhiều thành quả hơn”. Đây cũng là một cách giải nghĩa hay và mang ý nghĩa tích cực.

team-lead-member

Team hoạt động như thế nào?

Để hoạt động hiệu quả, team cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên, dựa trên những yếu tố sau:

Mục tiêu chung: Mọi thành viên trong team đều hiểu rõ mục tiêu chung và cam kết hoàn thành mục tiêu đó.
Giao tiếp hiệu quả: Các thành viên giao tiếp cởi mở, trung thực và tôn trọng lẫn nhau.
Sự tin tưởng: Các thành viên tin tưởng lẫn nhau về khả năng và sự cam kết của nhau.
Sự hỗ trợ: Các thành viên hỗ trợ lẫn nhau trong công việc và chia sẻ trách nhiệm chung.
Lãnh đạo hiệu quả: Team có người lãnh đạo có khả năng truyền cảm hứng, định hướng và dẫn dắt team đạt được mục tiêu.

Họ sẽ cùng làm việc với nhau, leader sẽ là “đầu tàu” dẫn dắt các thành viên để họ đạt được mục tiêu chung.

Phát triển đội nhóm là gì?

Phát triển đội nhóm là quá trình giúp team nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua việc cải thiện các yếu tố như:

Kỹ năng giao tiếp
Kỹ năng giải quyết vấn đề
Kỹ năng ra quyết định
Kỹ năng làm việc nhóm
Sự tin tưởng giữa các thành viên
Hiệu quả lãnh đạo

Phát triển đội nhóm với mô hình Tuckman Ladder

Mô hình Tuckman Ladder là mô hình mô tả 5 giai đoạn phát triển của một team, được đưa ra bởi nhà tâm lý học Bruce Tuckman. Mô hình này giúp các nhà quản lý hiểu được team đang ở giai đoạn nào và có những biện pháp phù hợp để hỗ trợ team phát triển.

Lợi ích của mô hình Tuckman Ladder

Giúp các nhà quản lý hiểu được team đang ở giai đoạn nào trong quá trình phát triển.
Cung cấp cho các nhà quản lý những biện pháp phù hợp để hỗ trợ team phát triển.
Giúp team nâng cao hiệu quả hoạt động.
Tăng cường sự gắn kết giữa các thành viên trong team.

Các giai đoạn của mô hình Tuckman Ladder

Theo Tuckman, mô hình này sẽ được chia chặng đường thành 05 giai đoạn:

Forming (Hình thành)
Storming (Sóng gió)
Norming (Ổn định)
Performing (Hoạt động hiệu quả)
Adjourning (Thoái trào).

5 giai đoạn phát triển đội nhóm theo Tuckman Ladder

Các giai đoạn này cũng không bắt buộc phải tuân theo một cách tuần tự.

Trong đó hai giai đoạn đầu của quá trình phát triển đội nhóm Tuckman đều xoay quanh những vấn đề liên quan đến năng lực cảm xúc và xã hội.

Còn giai đoạn ba và bốn của mô hình Tuckman tập trung nhiều hơn vào việc định hướng các công việc.

Giai đoạn Hình thành (Forming)

tuckman Forming Đây là giai đoạn khi nhóm mới được thành lập.

Đặc điểm:

Sự dè dặt và thăm dò: Các thành viên mới gặp gỡ, chưa quen thuộc với nhau, do đó họ thường e dè trong giao tiếp và chia sẻ. Họ dành thời gian để quan sát và tìm hiểu lẫn nhau.
Sự phụ thuộc vào lãnh đạo: Nhóm trông chờ sự hướng dẫn, chỉ đạo từ người lãnh đạo để xác định phương hướng và thực hiện nhiệm vụ.
Mục tiêu chưa rõ ràng: Mục tiêu chung của nhóm chưa được thống nhất, hoặc chưa được hiểu rõ bởi từng thành viên.
Vai trò và trách nhiệm chưa xác định: Vai trò và trách nhiệm của từng thành viên trong nhóm chưa được phân chia cụ thể.
Quy trình làm việc thiếu thống nhất: Quy trình làm việc chưa được thiết lập hoặc chưa được tuân thủ chặt chẽ.
Ra quyết định dựa trên sự đồng thuận: Do sự dè dặt, các thành viên thường đưa ra quyết định dựa trên sự đồng thuận, ít xảy ra mâu thuẫn gay gắt.

Vai trò của lãnh đạo:

Lãnh đạo và định hướng: Lãnh đạo đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt nhóm, tạo dựng văn hóa nhóm, và định hướng mục tiêu chung.
Khuyến khích giao tiếp: Tạo môi trường cởi mở, khuyến khích các thành viên giao tiếp, chia sẻ ý kiến và quan điểm của mình.
Thiết lập quy tắc và quy trình: Xây dựng và thống nhất các quy tắc, quy trình làm việc rõ ràng để đảm bảo hiệu quả hoạt động nhóm.
Phân công nhiệm vụ: Phân chia công việc hợp lý dựa trên năng lực và sở thích của từng thành viên.
Giải quyết mâu thuẫn: Xử lý các mâu thuẫn nội bộ một cách công bằng, khách quan và hiệu quả.
Đánh giá và khen thưởng: Đánh giá kết quả hoạt động của nhóm và cá nhân, khen thưởng kịp thời để động viên tinh thần.

Giai đoạn Bão tố (Storming)

Giai đoạn này xảy ra khi các thành viên bắt đầu bộc lộ mình và có thể phá vỡ những quy tắc của nhóm đã được thiết lập từ đầu.

Đây là giai đoạn rất khó khăn đối với nhóm và dễ dẫn đến kết quả xấu.

Đặc điểm:

Mâu thuẫn và xung đột: Đây là giai đoạn “nước sôi lửa bỏng” khi các thành viên bắt đầu bộc lộ tính cách, quan điểm cá nhân, dẫn đến những bất đồng và mâu thuẫn trong nhóm.
Sự hoài nghi và mất niềm tin: Mục tiêu chung dần bị lu mờ, các thành viên dễ nảy sinh nghi ngờ về năng lực của nhau, thậm chí cả lãnh đạo, dẫn đến sự thiếu tin tưởng và giảm sút tinh thần.
Thiếu hiệu quả và trì trệ: Năng suất lao động giảm sút do sự tập trung vào mâu thuẫn thay vì công việc chung. Việc đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề trở nên khó khăn do thiếu sự đồng thuận.
Nguy cơ tan rã: Nếu không được giải quyết kịp thời, mâu thuẫn và bất đồng có thể dẫn đến chia rẽ nội bộ, thậm chí tan vỡ nhóm.

Vai trò của lãnh đạo:

Lái tàu vượt bão: Lãnh đạo đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt nhóm vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Khuyến khích thảo luận cởi mở: Tạo môi trường an toàn để các thành viên thoải mái chia sẻ quan điểm, giải quyết mâu thuẫn một cách xây dựng.
Tập trung vào mục tiêu chung: Nhắc nhở nhóm về mục tiêu chung, giúp họ nhìn nhận vấn đề từ góc độ tập thể.
Thiết lập quy tắc và ranh giới: Đặt ra quy tắc rõ ràng về giao tiếp, giải quyết mâu thuẫn, đồng thời đảm bảo sự tôn trọng lẫn nhau giữa các thành viên.
Khen ngợi và động viên: Khen ngợi những nỗ lực đóng góp của các thành viên, khích lệ tinh thần đoàn kết và hợp tác.
Hỗ trợ giải quyết vấn đề: Cung cấp các kỹ năng như kỹ năng giao tiếp, giải quyết xung đột, giải quyết vấn đề và công cụ cần thiết để nhóm có thể tự giải quyết mâu thuẫn và vấn đề nội bộ.
Linh hoạt và thích ứng: Sẵn sàng điều chỉnh phương pháp lãnh đạo phù hợp với tình hình cụ thể của nhóm.

Giai đoạn Bình thường hóa (Norming)

Đặc điểm:

Sự gắn kết và tôn trọng: Các thành viên bắt đầu chấp nhận nhau, tôn trọng sự khác biệt và thế mạnh của mỗi người. Họ nỗ lực giải quyết mâu thuẫn và xây dựng mối quan hệ hợp tác hiệu quả.
Giao tiếp cởi mở: Giao tiếp trở nên suôn sẻ hơn, các thành viên sẵn sàng chia sẻ ý kiến, tham khảo ý kiến lẫn nhau và hỗ trợ nhau khi cần thiết.
Cam kết chung: Mọi người cùng hướng đến mục tiêu chung, có trách nhiệm và cam kết cao hơn trong công việc.
Nâng cao hiệu quả: Nhóm dần tập trung vào công việc, giảm thiểu mâu thuẫn và xung đột, từ đó nâng cao hiệu quả làm việc.
Hình thành quy tắc: Các quy tắc và quy trình làm việc được hình thành và tuân thủ để đảm bảo sự phối hợp hiệu quả và giảm thiểu rủi ro mâu thuẫn.

Vai trò của lãnh đạo:

Ghi nhận và động viên: Khen ngợi nỗ lực của cá nhân và tập thể, tạo động lực để họ tiếp tục phát huy năng lực và đóng góp cho nhóm.
Tạo cơ hội học tập: Cung cấp cơ hội học tập và phát triển kỹ năng cho các thành viên, giúp họ nâng cao năng lực và hoàn thiện bản thân.
Khuyến khích phản hồi: Tạo môi trường cởi mở để các thành viên thoải mái chia sẻ ý kiến, góp ý và phản hồi về hoạt động của nhóm.
Giám sát tinh thần: Theo dõi tinh thần và năng lượng của nhóm, kịp thời giải quyết các vấn đề tiềm ẩn và duy trì bầu không khí làm việc tích cực.

Giai đoạn Hoạt động hiệu quả (Performing)

Đây là giai đoạn nhóm đạt được hiệu quả cao nhất trong công việc.

Đặc điểm:

Năng suất cao: Nhóm đạt được hiệu quả cao nhất trong công việc, hoàn thành mục tiêu một cách xuất sắc và liên tục cải tiến hiệu quả hoạt động.
Tinh thần đồng đội: Các thành viên gắn kết chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau và cùng chia sẻ niềm vui thành công.
Sự tự chủ: Nhóm có khả năng tự điều phối, tự giải quyết vấn đề và đưa ra quyết định mà không cần sự can thiệp thường xuyên từ lãnh đạo.
Giao tiếp hiệu quả: Giao tiếp cởi mở, minh bạch, các thành viên dễ dàng chia sẻ thông tin, ý kiến và phối hợp nhịp nhàng.
Môi trường làm việc tích cực: Môi trường làm việc thân thiện, thoải mái, tạo động lực cho các thành viên phát huy năng lực và sáng tạo.

Vai trò của lãnh đạo:

Hỗ trợ và động viên: Hỗ trợ và động viên tinh thần cho các thành viên, tạo điều kiện để họ phát huy năng lực và đóng góp cho nhóm.
Khuyến khích đổi mới: Khuyến khích các thành viên sáng tạo, đổi mới cách thức làm việc để nâng cao hiệu quả.
Chia sẻ thông tin: Cung cấp thông tin cần thiết cho nhóm để họ đưa ra quyết định sáng suốt và kịp thời.
Tôn trọng sự tự chủ: Tôn trọng sự tự chủ của nhóm, chỉ can thiệp khi thực sự cần thiết.

Giai đoạn Thoái trào (Adjourning)

Giai đoạn Thoái trào là gì?

Giai đoạn Thoái trào đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ hoạt động nhóm.

Nó xảy ra khi nhóm tan rã do hoàn thành mục tiêu, thay đổi cấu trúc tổ chức, hoặc các thành viên chủ chốt rời đi. Giai đoạn này có thể mang đến nhiều cảm xúc khác nhau cho các thành viên, từ vui mừng, hân hoan khi hoàn thành nhiệm vụ đến tiếc nuối, hụt hẫng khi phải chia tay. Đặc điểm của giai đoạn này là gì?

Đối với các thành viên tâm huyết của nhóm, đây là một giai đoạn “đau thương”, “lưu luyến”, “tiếc nuối”,… nhất là đối với các thành viên mà chưa nhìn thấy một tương lai tốt đẹp hơn.