6 Nguyên tắc để Ra Quyết định đúng đắn

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải đối mặt với vô số quyết định cần được đưa ra – từ những quyết định nhỏ nhặt hàng ngày đến những quyết định quan trọng có thể thay đổi cuộc đời chúng ta. Việc đưa ra quyết định tốt đòi hỏi khả năng phân tích, suy nghĩ sáng tạo và sự tập trung. Tuy nhiên, làm thế nào để đảm bảo rằng chúng ta đang đưa ra những quyết định đúng đắn, phù hợp với mục tiêu và giá trị của chúng ta?

Một Quyết định chất lượng bao gồm 6 yếu tố cốt lõi, tạo nên bản chất của quy trình đưa ra quyết định thông minh và hiệu quả. Những yếu tố này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình hình mà còn giúp tối ưu hóa quyết định, đảm bảo rằng chúng ta đã xem xét đủ thông tin và khả năng.

Mục lục:

6 Nguyên tắc để Ra Quyết định đúng đắn

nguyên tắc ra quyết định

(1) Khung hữu ích phù hợp: Lập Khung làm rõ những gì đang cần ra quyết định

Khung quyết định (Frame Decision) là quá trình theo đó các khu vực chọn lọc của một tình huống được đánh giá, khám phá và sau đó đưa vào quyết định cuối cùng. Định hình một quyết định cung cấp nền tảng cho cách quyết định đó sẽ được đưa ra và là bước đầu tiên trong quá trình ra quyết định.

Khung quyết định đang làm rõ quyết định mà chúng tôi đang giải quyết. Để đưa ra một quyết định đúng đắn, chúng ta cần xác định những gì chúng ta đang quyết định, những gì chúng ta không quyết định, những gì chúng ta nên chấp nhận và những mục tiêu chúng ta muốn đạt được.

Khung quyết định có ba thành phần:

Mục đích — điều mà chúng ta hy vọng đạt được bằng quyết định này;
Phạm vi — những gì cần bao gồm và loại trừ trong quyết định; và
Quan điểm — quan điểm của chúng tôi về quyết định này, xem xét các cách khác để tiếp cận nó, cách những người khác có thể tiếp cận nó.

Tạo khung giống như chụp ảnh bằng máy ảnh zoom. Những gì chúng tôi bao gồm bên trong hình ảnh là phạm vi. Từ nơi chúng ta chụp ảnh để có được ánh sáng và góc phù hợp là quan điểm của chúng ta. Và chúng ta muốn loại ảnh nào—ví dụ: ảnh hành động hoặc ảnh chân dung — là mục đích.

Làm thế nào để lập khung quyết định

Để bắt đầu

Nêu rõ vấn đề (nó là gì, nó không phải là gì, vấn đề là gì).
Xác định xem đây có phải là một phần của quyết định lớn hơn cần được giải quyết ngay bây giờ hay không.
Xác định xem bạn có thể che phủ quá nhiều mặt đất hay không.

Câu hỏi IQ

Tại sao vấn đề khó giải quyết? Những yếu tố nào có liên quan?
Bạn đang lấy gì như được cho?

Câu hỏi EQ

Đó là sự lựa chọn của ai? Là quyết định của một mình bạn?
Ai cần tham gia để đạt được một quyết định hợp lý và cảm thấy đúng đắn?
Điều gì sẽ ngăn cản bạn hành động nếu bạn thấy rõ câu trả lời?
Người khác mà bạn tin tưởng và ngưỡng mộ sẽ định hình tình huống này như thế nào?

Công cụ và thực hành tốt

Tuyên bố về tầm nhìn, mục đích, mục tiêu ngắn hạn và dài hạn
Danh sách những thứ được coi là đã cho
Danh sách các vấn đề về IQ và EQ

Động não (Brainstorming)

Tham khảo ý kiến của những người khác về các quyết định quan trọng và/hoặc định hình cuộc đời. Mở rộng và thu gọn khung hình—thử nhiều khung hình trước khi chọn một khung hình tốt nhất

(2) Mục tiêu và Giá trị Rõ ràng : Điều Chúng ta Thực sự Quan tâm

Giá trị là những yếu tố thể hiện sự quan tâm của chúng ta – những mong muốn, nhu cầu, sở thích và điều chúng ta thích hoặc không thích. Những giá trị này chủ động định hình sự ưu tiên về kết quả của một quyết định so với các lựa chọn khác.

Thường thì, việc đưa ra quyết định không dễ dàng bởi vì không có lựa chọn nào có thể thỏa mãn tất cả giá trị của chúng ta. Những quyết định như vậy thường đòi hỏi chúng ta phải cân nhắc và đánh đổi để xác định giá trị nào có tính quan trọng cao hơn trong tình huống cụ thể. Ví dụ, khi chọn công việc, chúng ta có thể phải cân nhắc giữa mức lương và sự hứng thú với vị trí đó cũng như cách công việc đó đóng góp cho xã hội. Hoặc trong việc mua một chiếc ô tô đã qua sử dụng, việc đánh đổi giữa tiết kiệm tiền và mức độ bảo hành có thể là điều cần xem xét.

Một thực tế thường gặp là mọi người thường mắc phải các sai lầm khi đưa quyết định bằng cách quá tập trung vào lợi ích ngắn hạn (ví dụ: mua ngay vì giá rẻ) và đánh giá thấp hơn về tương lai (ví dụ: tích luỹ nợ thẻ tín dụng quá nhiều). Hơn nữa, chúng ta có thể bỏ quên xem xét mức độ ảnh hưởng của quyết định đối với những người xung quanh mình, người mà chúng ta quan tâm. Một khía cạnh khác cần xem xét là đôi khi chúng ta không chắc chắn về điều chúng ta thực sự mong muốn. Các giá trị của chúng ta có thể đang trong quá trình thay đổi. Trong tình huống đó, nỗ lực làm rõ và hiểu rõ hơn về những giá trị của chúng ta là một phần cực kỳ quan trọng để đảm bảo quyết định được đưa ra có chất lượng.

(3) Các giải pháp thay thế sáng tạo: Thường có một cách tốt hơn

Một giải pháp thay thế là một trong những cách hành động khả thi có sẵn. Không có lựa chọn thay thế, chúng tôi không có quyết định. Các lựa chọn thay thế tốt là

Dưới sự kiểm soát,
Khác biệt đáng kể,
Có sức hấp dẫn và
Khả thi.

Chất lượng của một quyết định bị giới hạn bởi những lựa chọn thay thế mà chúng ta xem xét—chúng ta không thể chọn một lựa chọn thay thế mà chúng ta chưa nghĩ đến! Nhiều người cho rằng họ có ít hoặc không có lựa chọn thay thế. Tuy nhiên, thường có nhiều lựa chọn thay thế hơn so với cái nhìn đầu tiên. Đôi khi, chúng tôi không thích những lựa chọn thay thế rõ ràng ngay lập tức.

Trong cả hai trường hợp, chúng ta cần nói chuyện và động não với những người bạn có kinh nghiệm và óc phán đoán mà chúng ta tôn trọng, hoặc chúng ta cần lập danh sách mong muốn—bất cứ điều gì để kích thích óc sáng tạo của chúng ta để chúng ta có thể hình dung ra những cách thay thế để giải quyết quyết định của mình.

(4) Dữ liệu & Thông tin hữu ích: Kết quả có thể xảy ra và xác suất của chúng

Thông tin hữu ích là bất cứ điều gì chúng tôi biết, muốn biết hoặc nên biết có thể ảnh hưởng đến việc ra quyết định của chúng tôi nhưng điều đó không nằm trong tầm kiểm soát của chúng tôi. Điều này bao gồm thông tin thực tế từ quá khứ và phán đoán về các tình huống hiện tại hoặc tương lai giúp chúng tôi dự đoán hậu quả của việc hành động theo các lựa chọn thay thế của mình.

Ví dụ, khi chọn mua một chiếc ô tô, chúng ta muốn biết giá bán gần đây của những chiếc ô tô tương tự khác (thông tin thực tế), liệu chiếc ô tô đó có vấn đề gì chưa biết (tình hình hiện tại không chắc chắn) và giá trị bán lại sẽ là bao nhiêu trong 2 năm tới (tình huống tương lai không chắc chắn).

Thông tin mà chúng tôi dựa trên các quyết định của mình phải hữu ích theo nghĩa là nó có thể ảnh hưởng đến lựa chọn thay thế của chúng tôi. Thông tin hữu ích nên đến từ một nguồn đáng tin cậy và không thiên vị, kịp thời và thừa nhận sự không chắc chắn. Thông tin về sự không chắc chắn, chẳng hạn như giá trị của chiếc xe trong 2 năm, nên nhận biết rủi ro tăng và giảm và xác suất liên quan của chúng.

Quá nhiều quyết định được đưa ra dựa trên thông tin sai hoặc không đầy đủ. Cân nhắc có ý thức nhu cầu thông tin và thu thập thông tin hữu ích trước khi chúng ta hành động là điều cần thiết để đưa ra quyết định đúng đắn.

(5) Lập luận hợp lý: Nó có hợp lý không? Tôi có thể giải thích lý do không?

Đưa ra quyết định dựa trên lập luận hợp lý và sự phân tích. Hãy đặt câu hỏi về tính logic và đảm bảo rằng quyết định của bạn có cơ sở lý do.

Lập luận là quá trình kết hợp các lựa chọn thay thế, thông tin và giá trị để đi đến quyết định. Nó hoàn thành câu, “Tôi chọn phương án này bởi vì…”

Lựa chọn phương án thay thế cho một quyết định quan trọng chỉ vì cảm thấy đúng là chưa đủ. Lý luận hợp lý đòi hỏi một lời giải thích hoặc lý do. Ví dụ: chúng ta có thể nói rằng chúng ta đang chọn một giải pháp thay thế vì nó ít rủi ro hơn và tốt hơn cho những người chúng ta quan tâm so với các giải pháp thay thế khác hiện có. Để hỗ trợ cho lựa chọn này, chúng ta có thể nói rõ các phương án được cân nhắc, thông tin được tính đến (bao gồm cả rủi ro), các giá trị và sự đánh đổi được cân nhắc, và phương pháp kết hợp tất cả những phương án này để đi đến phương án đã chọn.

Lý luận kém dẫn đến quyết định kém. Ví dụ, mọi người thường cho rằng xu hướng tăng có nhiều khả năng xảy ra hơn và bỏ qua nhược điểm, ví dụ: “Tôi sẽ không bao giờ gặp tai nạn. Vì vậy, tôi sẽ tiết kiệm tiền bằng cách không mua bảo hiểm xe hơi.”

(6) Cam kết thực hiện đến cùng: Những quyết định sống biến chúng thành hiện thực

Cam kết tuân theo đến cùng có nghĩa là chúng ta sẵn sàng thực hiện quyết định của mình và có thể làm như vậy một cách có mục đích. Nếu chúng ta chỉ thực hiện một cách nửa vời về cam kết của mình, thì quá trình theo đuổi của chúng ta thường ít mãnh liệt hơn và có thể không đạt được kết quả tốt nhất.

Cam kết thực hiện theo giống như kéo một công tắc bên trong—sau khi bật công tắc, chúng tôi sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để biến quyết định của mình thành hiện thực. Khi chúng ta chuyển từ trạng thái xem xét một quyết định sang trạng thái cam kết, chúng ta rõ ràng và có thể tiến hành mà không do dự, ý thức được những hậu quả có thể xảy ra.

Quá trình theo dõi thành công đòi hỏi các nguồn lực như thời gian, công sức, tiền bạc hoặc sự giúp đỡ từ những người khác. Nó cũng đòi hỏi phải chuẩn bị để vượt qua những trở ngại.

nguyên tắc cơ bản ra quyết định - rating

Tóm lại

Cuộc sống luôn đưa ra trước mắt chúng ta nhiều quyết định khác nhau, từ nhỏ nhất đến quan trọng nhất. Việc đưa ra quyết định tốt đòi hỏi sự cân nhắc, tư duy và hiểu biết sâu rộ về chính bản thân chúng ta. Bằng việc áp dụng những nguyên tắc và yếu tố xác định chất lượng quyết định, chúng ta có thể tăng cơ hội ra quyết định đúng đắn hơn và hiệu quả hơn trong cuộc sống.

Hãy nhớ rằng không có quyết định nào hoàn hảo và không có công thức chung cho việc đưa ra quyết định tốt. Tuy nhiên, việc thực hiện những nguyên tắc và yếu tố mà chúng ta đã thảo luận trong bài viết này có thể giúp chúng ta tiến gần hơn đến việc đưa ra những quyết định sáng suốt và tự tin.

Hãy mở lòng và tạo cho mình thời gian để suy nghĩ, đánh giá và tìm hiểu trước khi đưa ra quyết định. Quyết định tốt không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta mà còn có thể tạo ra tầm ảnh hưởng tích cực đối với những người xung quanh. Hãy là người đưa ra quyết định tỉnh táo và sáng suốt, để cuộc sống của bạn trở nên tốt đẹp và ý nghĩa hơn.

Tham khảo các nguồn: