Review sách "Oss Và Hồ Chí Minh" của Dixee R. Bartholomew-Feis

Mục lục:

Mở đầu

“OSS và Hồ Chí Minh” hé mở một chương ít được biết đến trong lịch sử quan hệ Việt – Mỹ, khi hai quốc gia từng là đồng minh trong cuộc chiến chống phát xít Nhật. Cuốn sách không chỉ làm sáng tỏ mối liên hệ bất ngờ này, mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về những cơ hội bị bỏ lỡ và những ngã rẽ lịch sử đã định hình nên mối quan hệ đầy biến động sau này.

Tác phẩm của Dixee R. Bartholomew-Feis là một nghiên cứu công phu, khám phá vai trò của Cơ quan Tình báo Chiến lược (OSS) Hoa Kỳ trong việc thiết lập liên lạc với Hồ Chí Minh và lực lượng Việt Minh trong giai đoạn cuối của Thế chiến II. Cuốn sách mang đến một góc nhìn mới mẻ, khách quan về một thời kỳ lịch sử phức tạp, nơi những lợi ích chung đã vượt lên trên những khác biệt về ý thức hệ, tạo nên một liên minh “bất đắc dĩ” nhưng đầy tiềm năng.

Oss va HCM

1. Giới thiệu chung

Tên sách: OSS và Hồ Chí Minh
Tác giả: Dixee R. Bartholomew-Feis
Thể loại: Lịch sử, Nghiên cứu quan hệ quốc tế

Cuốn sách “OSS và Hồ Chí Minh” của Dixee R. Bartholomew-Feis là một công trình nghiên cứu lịch sử sâu rộng, khám phá mối quan hệ hợp tác bất ngờ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong giai đoạn Thế chiến II. Tác phẩm tập trung vào vai trò của Cơ quan Tình báo Chiến lược (OSS) Hoa Kỳ và mối liên hệ của tổ chức này với Hồ Chí Minh và phong trào Việt Minh.

Bartholomew-Feis không chỉ đơn thuần kể lại các sự kiện lịch sử, mà còn phân tích một cách khách quan những động cơ, mục tiêu và hệ quả của sự hợp tác này. Cuốn sách cung cấp một cái nhìn đa chiều về một giai đoạn lịch sử quan trọng, nơi những lợi ích chung đã tạo nên một liên minh kỳ lạ giữa hai quốc gia với hệ tư tưởng khác biệt.

Cuốn sách này không chỉ là một tài liệu lịch sử giá trị, mà còn là một lời nhắc nhở về sự phức tạp của quan hệ quốc tế và tầm quan trọng của việc hiểu rõ quá khứ để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Đây là một cuốn sách đáng đọc cho bất kỳ ai quan tâm đến lịch sử Việt Nam, lịch sử Hoa Kỳ, và quan hệ quốc tế.

2. Tóm tắt nội dung chính

Chương 1: Tình hình Việt Nam

Chương này phác họa bức tranh toàn cảnh về Việt Nam dưới ách thống trị của Pháp, từ thế kỷ 19 đến những năm 1940. Tác giả mô tả chi tiết về:

Sự xâm lược và đô hộ của Pháp: Quá trình Pháp từng bước xâm chiếm Việt Nam, thiết lập chế độ thuộc địa và áp đặt quyền lực lên mọi mặt đời sống xã hội.
Tình cảnh khốn khổ của người nông dân: Sự bóc lột tàn tệ của Pháp, dẫn đến đói nghèo, mất đất, và sự bất mãn lan rộng trong dân chúng.
Sự trỗi dậy của các phong trào yêu nước: Sự xuất hiện của nhiều tổ chức và nhà lãnh đạo đấu tranh vì độc lập dân tộc, với các hệ tư tưởng khác nhau.
Nguyễn Ái Quốc và con đường đến với chủ nghĩa cộng sản: Quá trình hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh, từ việc tìm kiếm con đường giải phóng dân tộc đến việc tiếp thu chủ nghĩa cộng sản và thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương.

Chương 2: Tình hình nước Mỹ

Chương này đi sâu vào bối cảnh chính trị và xã hội Hoa Kỳ trong giai đoạn trước và trong Thế chiến II, tập trung vào:

Chính sách đối ngoại của Franklin D. Roosevelt: Sự chuyển đổi từ chủ nghĩa biệt lập sang can thiệp quốc tế, và những ưu tiên của Roosevelt trong cuộc chiến chống phát xít.
Quan điểm của Roosevelt về chủ nghĩa thực dân: Sự phản đối của Roosevelt đối với chủ nghĩa thực dân châu Âu, và mong muốn thiết lập một hệ thống ủy trị quốc tế sau chiến tranh.
William J. Donovan và Cơ quan Tình báo Chiến lược (OSS): Vai trò của Donovan trong việc thành lập và lãnh đạo OSS, và triết lý “tranh thủ mọi đồng minh” của ông trong cuộc chiến.
Những mâu thuẫn trong chính sách của Mỹ: Sự giằng xé giữa lý tưởng chống thực dân và lợi ích chiến lược trong việc duy trì quan hệ với các đồng minh châu Âu.

Chương 3: Miles, Meynier và GBT

Chương này giới thiệu những nhân vật và tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập liên lạc giữa Mỹ và Việt Nam:

Đại úy Milton Miles: Sĩ quan hải quân Mỹ, người phụ trách hoạt động tình báo ở Trung Quốc và có vai trò quan trọng trong việc hợp tác với các lực lượng địa phương.
Robert Meynier và Katiou Meynier: Cặp vợ chồng người Pháp, cộng tác với OSS trong việc thu thập thông tin tình báo ở Đông Dương.
Nhóm GBT (Gordon, Bernard, Tan): Một mạng lưới tình báo hoạt động ở Đông Dương, cung cấp thông tin cho cả Anh, Mỹ và Trung Quốc.
Những khó khăn trong việc thiết lập liên lạc: Sự phức tạp của tình hình chính trị ở Đông Dương, sự cạnh tranh giữa các phe phái, và những hạn chế trong chính sách của Mỹ.

Chương 4: Charles Fenn

Chương này tập trung vào Charles Fenn, một thành viên của OSS, người có vai trò quan trọng trong việc kết nối với Hồ Chí Minh và Việt Minh:

Tiểu sử và quá trình hoạt động của Fenn: Từ một phóng viên chiến trường đến một sĩ quan tình báo, và những trải nghiệm đã hình thành nên quan điểm của ông về Việt Nam.
Mối quan hệ của Fenn với GBT: Vai trò của Fenn trong việc liên lạc với nhóm GBT và đánh giá khả năng của họ.
Những bất đồng giữa Fenn và OSS: Sự khác biệt về quan điểm chính trị và chiến lược, và những khó khăn mà Fenn gặp phải trong việc dung hòa các mối quan hệ khác nhau.

Chương 5: Kết thúc với khởi đầu

Chương này mô tả những thay đổi lớn lao diễn ra ở Việt Nam vào đầu năm 1945:

Cuộc đảo chính của Nhật Bản (9/3/1945): Sự kiện chấm dứt sự cai trị của Pháp ở Đông Dương, và tạo ra một khoảng trống quyền lực mới.
Những phản ứng khác nhau của các lực lượng: Sự hoang mang của người Pháp, sự trỗi dậy của Việt Minh, và sự can thiệp của Nhật Bản.
Hồ Chí Minh và cơ hội lịch sử: Sự trở về Việt Nam của Hồ Chí Minh, và những nỗ lực của ông trong việc củng cố lực lượng và chuẩn bị cho cuộc đấu tranh giành độc lập.

Chương 6: Sau đảo chính: Tháng 3 và 4 năm 1945

Chương này tập trung vào những nỗ lực của OSS và GBT trong việc thích ứng với tình hình mới sau cuộc đảo chính của Nhật:

Những khó khăn trong việc thu thập thông tin: Sự gián đoạn liên lạc, sự thay đổi trong chính sách, và sự phức tạp của các mối quan hệ chính trị.
Thái độ phân biệt đối xử của người Pháp đối với người Việt: Sự kỳ thị và bất công mà người Việt phải đối mặt từ phía chính quyền Pháp và một số thành viên OSS.
Sự khôn ngoan và kiên định của Hồ Chí Minh: Khả năng lãnh đạo tài tình của Hồ Chí Minh, và tầm nhìn chiến lược của ông trong việc tận dụng mọi cơ hội để đấu tranh cho độc lập dân tộc.
Vai trò của nhóm GBT trong chiến tranh Thái Bình dương: Tuy được nhiều tổ chức hậu thuẫn cả tài chính lẫn thông tin, mục tiêu sau cùng mà các thành viên OSS có thể chứng minh với họ chỉ là hỗ trợ cho việc chống quân Nhật.

Chương 7: Quan hệ sâu sắc hơn: Hồ Chí Minh và người Mỹ

Chương này khám phá những mối liên hệ ngày càng sâu sắc giữa Hồ Chí Minh và một số thành viên OSS:

Những cuộc gặp gỡ giữa Hồ Chí Minh và các sĩ quan Mỹ: Cuộc gặp với Archimedes Patti, ấn tượng của Patti về Hồ Chí Minh và Việt Minh, và những hứa hẹn về sự hợp tác trong tương lai.
Sự ngưỡng mộ và kính trọng của người Mỹ đối với Hồ Chí Minh: Sự đánh giá cao của nhiều thành viên OSS về tài năng lãnh đạo, sự thông minh, và lòng yêu nước của Hồ Chí Minh.
Những rào cản trong việc thiết lập quan hệ chính thức: Những hạn chế trong chính sách của Mỹ, sự phản đối của Pháp, và những lo ngại về chủ nghĩa cộng sản.

Chương 8: Tiến về Hà Nội

Chương này mô tả những sự kiện diễn ra sau khi Nhật Bản đầu hàng:

Cách mạng Tháng Tám: Cuộc nổi dậy giành chính quyền của Việt Minh ở Hà Nội và các tỉnh thành khác.
Tuyên ngôn Độc lập: Sự kiện Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Sự can thiệp của quân đội Trung Hoa Quốc dân Đảng: Sự chiếm đóng của quân đội Tưởng Giới Thạch ở miền Bắc Việt Nam, và những khó khăn mà Việt Minh phải đối mặt trong việc duy trì quyền lực.
Mối quan hệ giữa Hồ Chí Minh và các sĩ quan Mỹ: Việc Hồ Chí Minh tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ của Mỹ, và hy vọng vào một tương lai hòa bình và hợp tác giữa hai nước.
Quân đội Đồng minh nhận được mật lệnh tới kiểm soát Việt Nam và người Mĩ phải lựa chọn giữa những chính sách đối đầu.

Chương 9: Nam Kỳ rực lửa

Chương này tương phản với tình hình tương đối hòa bình ở miền Bắc, tập trung vào những diễn biến phức tạp và đẫm máu ở miền Nam:

Sự hỗn loạn và bạo lực ở Sài Gòn: Sự xung đột giữa các lực lượng Việt Minh, Pháp, Anh, và Nhật Bản, và những cuộc đàn áp, trả thù lẫn nhau.
Cái chết của Peter Dewey: Sự kiện Dewey bị Việt Minh giết nhầm, và những hệ quả của nó đối với quan hệ Mỹ – Việt.
Sự can thiệp của quân đội Anh: Việc quân Anh sử dụng quân đội Nhật để đàn áp phong trào cách mạng, và sự bất lực của Mỹ trong việc ngăn chặn bạo lực.

Chương 10: Lời kết

Chương cuối cùng tổng kết lại những điểm chính của cuốn sách, và đưa ra những suy ngẫm về:

Những cơ hội bị bỏ lỡ: Những tiềm năng hợp tác giữa Mỹ và Việt Nam trong giai đoạn Thế chiến II, và những hậu quả của việc không tận dụng được những cơ hội đó.
Những ngã rẽ lịch sử: Những quyết định và sự kiện đã định hình nên mối quan hệ đầy biến động giữa hai quốc gia sau này.
Bài học cho tương lai: Tầm quan trọng của việc hiểu rõ quá khứ, tôn trọng sự khác biệt, và tìm kiếm những giải pháp hòa bình cho các xung đột quốc tế.

3. Phân tích và đánh giá:

Điểm tốt:

Nghiên cứu sâu rộng và chi tiết: Bartholomew-Feis đã thực hiện một khối lượng công việc đáng kể trong việc thu thập và phân tích các nguồn tài liệu lịch sử, từ các báo cáo của OSS đến hồi ký của các nhân chứng.
Khách quan và trung thực: Tác giả cố gắng trình bày các sự kiện một cách trung lập, không thiên vị bất kỳ bên nào, và đưa ra những nhận xét dựa trên bằng chứng cụ thể.
Góc nhìn mới mẻ: Cuốn sách mang đến một góc nhìn khác về quan hệ Việt – Mỹ, tập trung vào những điểm tương đồng và cơ hội hợp tác trong quá khứ, thay vì chỉ nhấn mạnh vào những xung đột và khác biệt.

Điểm chưa thực sự thuyết phục (theo quan điểm cá nhân):

Thiếu phân tích về vai trò của chủ nghĩa cộng sản: Mặc dù tác giả đã đề cập đến hệ tư tưởng của Hồ Chí Minh, nhưng chưa đi sâu vào phân tích ảnh hưởng của chủ nghĩa cộng sản đối với các quyết định và hành động của ông.
Một vài chỗ lặp lại nội dung: là một khuyết điểm nhỏ do bố cục các chương không phân bổ rõ ràng.

Mục đích của cuốn sách:

Theo tôi, mục đích chính mà tác giả muốn truyền tải qua cuốn sách này là:

Làm sáng tỏ một chương bị lãng quên trong lịch sử: Giúp độc giả hiểu rõ hơn về mối quan hệ hợp tác giữa Mỹ và Việt Nam trong Thế chiến II, một giai đoạn lịch sử ít được biết đến.
Phân tích những yếu tố định hình nên quan hệ Việt – Mỹ: Khám phá những động cơ, mục tiêu và hệ quả của sự hợp tác này, và cách chúng đã ảnh hưởng đến mối quan hệ đầy biến động sau này.
Đưa ra những bài học cho tương lai: Khuyến khích độc giả suy ngẫm về tầm quan trọng của việc hiểu rõ quá khứ, tôn trọng sự khác biệt, và tìm kiếm những giải pháp hòa bình cho các xung đột quốc tế.

Tôi nghĩ tác giả đã đạt được mục đích đó một cách xuất sắc. Cuốn sách không chỉ cung cấp thông tin lịch sử giá trị, mà còn khơi gợi những suy nghĩ sâu sắc về bản chất của quan hệ quốc tế và tầm quan trọng của việc học hỏi từ quá khứ.

Trải nghiệm cá nhân:

Đọc “OSS và Hồ Chí Minh” khiến tôi nhận thức sâu sắc hơn về sự phức tạp của lịch sử và những tác động lâu dài của các quyết định chính trị. Cuốn sách cũng giúp tôi hiểu rõ hơn về con người Hồ Chí Minh, một nhà lãnh đạo tài ba và đầy lòng yêu nước.

Ý nghĩa và bài học: Mối quan hệ hợp tác giữa OSS và Hồ Chí Minh cho thấy rằng, ngay cả những quốc gia có hệ thống chính trị và giá trị khác biệt cũng có thể tìm thấy điểm chung và hợp tác vì những mục tiêu chung.

4. Đối tượng độc giả:

Người quan tâm đến lịch sử Việt Nam và Hoa Kỳ.
Người nghiên cứu về quan hệ quốc tế và chính sách đối ngoại.
Những ai muốn tìm hiểu về vai trò của tình báo trong chiến tranh và hòa bình.

5. Khuyến nghị và lý do:

Tôi khuyến nghị độc giả nên tìm đọc cuốn sách này nếu muốn có một cái nhìn sâu sắc và khách quan về một giai đoạn lịch sử quan trọng trong quan hệ Việt – Mỹ.
Cuốn sách cung cấp những thông tin giá trị, giúp độc giả hiểu rõ hơn về những yếu tố đã định hình nên mối quan hệ phức tạp giữa hai quốc gia.
“OSS và Hồ Chí Minh” khơi gợi những suy nghĩ sâu sắc về tầm quan trọng của việc học hỏi từ quá khứ để xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.

Kết luận:

“OSS và Hồ Chí Minh” là một cuốn sách quan trọng, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về một chương ít được biết đến trong lịch sử quan hệ Việt – Mỹ. Bằng cách khám phá những cơ hội bị bỏ lỡ và những ngã rẽ lịch sử đã định hình nên mối quan hệ đầy biến động sau này, cuốn sách mang đến những bài học quý giá cho tương lai.

Tôi đánh giá cao công trình nghiên cứu công phu và khách quan của Dixee R. Bartholomew-Feis, và khuyến khích độc giả nên tìm đọc cuốn sách này để có một cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử và quan hệ quốc tế.

Hãy để lại bình luận và chia sẻ ý kiến của bạn về cuốn sách này nhé!