Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá 8 cách phát triển kỹ năng thích nghi với sự thay đổi. Bài viết sẽ tập trung vào các chiến lược từ việc cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề đến việc giữ một tâm trí cởi mở. Mục tiêu là cung cấp công cụ và chiến lược cụ thể giúp phát triển khả năng thích nghi một cách linh hoạt và hiệu quả hơn.
1. Cải Thiện Kỹ Năng Giải Quyết Vấn Đề:
Kỹ năng giải quyết vấn đề là một công cụ quan trọng giúp bạn xử lý các thách thức cụ thể khi chúng xuất hiện. Mặc dù thuật ngữ này có vẻ mơ hồ, nhưng thực tế, nó bao gồm một quy trình cụ thể với bốn bước đơn giản:
- Xác Định Các Vấn Đề:
- Đầu tiên, bạn cần nhận biết và đặt tên cho các vấn đề cụ thể mà bạn đang phải đối mặt.
- Động Não Nhiều Giải Pháp:
- Thách thức là tìm ra nhiều giải pháp khả thi một cách sáng tạo. Hãy sử dụng tất cả tài năng tư duy của bạn để mở rộng phạm vi của các lựa chọn.
- Xác Định Giải Pháp:
- Chọn một giải pháp phù hợp nhất với tình huống và mục tiêu cuối cùng.
- Thực Hiện Giải Pháp:
- Bước quan trọng nhất là đưa giải pháp vào hành động. Áp dụng kế hoạch và theo dõi tiến triển.
Sử dụng một khuôn khổ như trên sẽ giúp bạn chính xác hóa vấn đề, tạo ra giải pháp hiệu quả và chiến lược để thực hiện. Mỗi lần bạn áp dụng những kỹ năng này, bạn đang làm cho việc giải quyết vấn đề trở nên dễ dàng hơn, thậm chí khi đối mặt với những thay đổi. Qua thời gian, khả năng thích ứng của bạn sẽ trở nên mạnh mẽ, giúp bạn giải quyết mọi tình huống một cách tự tin.
Ví dụ: Sếp yêu cầu tập trung vào một dự án mới khi bạn đang gặp khó khăn với một dự án hiện tại. Bằng cách liên hệ với sếp và đề xuất giao phó một phần công việc cho đồng đội, bạn không chỉ giải quyết vấn đề hiện tại mà còn thể hiện khả năng linh hoạt và sáng tạo trong việc tìm kiếm giải pháp.
2. Học Cách Đón Nhận Sự Thay Đổi
Chắc hẳn bạn đã nghe câu này trước đây, nhưng đây là lời nhắc lại – sự thay đổi sẽ luôn xuất hiện trong cuộc sống. Theo triết gia Hy Lạp cổ đại Heraclitus, “Thay đổi là hằng số duy nhất trong cuộc sống.” Dù bạn có cố gắng tránh né hay phủ nhận, sự thay đổi không bao giờ biến mất.
Học cách đón nhận và thậm chí mong đợi sự thay đổi có thể giúp bạn trở thành một nhà lãnh đạo dễ thích nghi hơn. Hãy tự đào tạo cho mình khả năng chấp nhận mọi tình huống, tăng cường khả năng chấp nhận rủi ro và chấp nhận kết quả, bất kể chúng là gì. Thực hành cách chăm sóc bản thân trong những thay đổi khó khăn, và tìm kiếm hỗ trợ khi cần thiết. Trên hết, hãy tử tế với chính mình – ngay cả khi bạn học cách chấp nhận nó, sự thay đổi không bao giờ là điều dễ dàng.
Ví dụ: Nhóm của bạn vừa trải qua một cuộc cơ cấu lại. Đây là lần thứ ba bạn phải thích ứng để đồng bộ với các thành viên và trách nhiệm mới trong nhóm. Bây giờ, bạn cần học các kỹ năng mới và điều chỉnh cuộc sống công việc của mình.
Thay vì cảm thấy thất vọng, hãy đánh giá cao lợi ích của sự thay đổi này. Có thể bạn sẽ ở vị trí tốt hơn để đảm nhận vai trò lãnh đạo hoặc mở rộng mạng lưới quan hệ trong nhóm mới của bạn. Học cách chấp nhận những thay đổi lớn và nhỏ là cách tích cực xây dựng cơ sở để thích ứng tốt hơn với mọi thách thức mới.
3. Giữ Một Tâm Trí Cởi Mở
Tất cả chúng ta đều có xu hướng tạo ra một kịch bản trong tâm trí về cách mọi thứ sẽ diễn ra. Điều này là hoàn toàn bình thường, là một cách giúp não chúng ta xử lý thông tin một cách hiệu quả hơn. Tuy nhiên, đôi khi, việc tập trung quá mức vào dự đoán có thể làm cho tâm trí chúng ta mất khả năng nhận biết cơ hội mới. Thích nghi đòi hỏi sự sẵn sàng xoay trục.
Rèn luyện tâm trí có thể giúp bạn trở nên cởi mở hơn khi đối mặt với tình huống mới. Dưới đây là một số mẹo để phát triển tư duy cởi mở:
- Đặt Những Câu Hỏi Cấp Độ Cao: Di chuyển từ câu hỏi “cái gì” đến câu hỏi “tại sao” để hiểu rõ hơn về tình huống.
- Luyện Nghe Tích Cực: Hãy lắng nghe tích cực khi học điều mới, giữ cho tâm trí mở rộng.
- Giữ Lại Phán Xét: Hãy giữ lại các đánh giá cho đến khi bạn có đủ thông tin, tránh giới hạn niềm tin về bản thân hoặc khả năng của bạn.
- Suy Nghĩ Từ Nhiều Góc Độ: Cố gắng nhìn vào tình huống từ nhiều khía cạnh, mở rộng tầm nhìn của bạn để xem xét các khả năng khác nhau.
Ví dụ: Bạn làm về nội dung và phụ thuộc rất nhiều vào nhóm thiết kế để cung cấp hình ảnh hỗ trợ công việc của bạn. Sau một thời gian, nhóm thiết kế bắt đầu gặp khó khăn với việc giữ đúng tiến độ và không đáp ứng kịp thời. Sự bực bội ngày càng gia tăng khi bạn phải tự mình giải quyết vấn đề.
Thay vì giữ lại sự oán giận, bạn quyết định ngồi lại để hiểu quan điểm của nhóm thiết kế. Bạn nhận ra rằng họ đang phải đối mặt với áp lực lớn do một thành viên trong nhóm rời đi đột ngột và họ đang cố gắng giải quyết vấn đề này. Bạn có thể đưa ra giải pháp hiệu quả bởi vì bạn tiếp cận cuộc trò chuyện với tinh thần cởi mở.
4. Loại bỏ Cái Tôi
Cái tôi của bạn là ý thức về bản ngã, một khía cạnh triết học không xấu hay tốt, mà chỉ là một phần tự hình dung. Tuy nhiên, việc coi bản thân là trung tâm không phải lúc nào là cách giao tiếp hiệu quả nhất. Bước ra khỏi ý thức cá nhân – loại bỏ cái tôi – giúp bạn nhìn nhận quan điểm khác một cách rõ ràng hơn và chấp nhận sự thay đổi. Thực hành việc này không chỉ xây dựng kỹ năng thích ứng mà còn mở rộng tầm nhìn và khả năng hợp tác.
Để loại bỏ cái tôi của bạn, hãy xem xét các tình huống mà thường khiến bạn căng thẳng. Hít một hơi thật sâu và đặt ra những câu hỏi quan trọng: Liệu bạn có thể mở lòng với cách khác nhau để mọi việc diễn ra? Bạn có thể chấp nhận mọi kết quả mà không bị ảnh hưởng tới tâm trạng?
Ví dụ: Nhóm của bạn vừa tổ chức một buổi động não sáng tạo, nhưng ý tưởng của bạn không được lựa chọn. Thay vì buồn bã, bạn hãy để cái tôi ở ngoài cửa và chấp nhận ý tưởng của nhóm. Điều này không chỉ tạo điều kiện cho sự sáng tạo của người khác mà còn giúp bạn nhận thức rằng có nhiều cách tiếp cận một vấn đề. Bạn đang dạy bản thân về sự đa dạng và khả năng thích ứng với mọi tình huống.
5. Kỹ năng Quản lý Stress
Việc học cách quản lý stress mang lại lợi ích lớn trong việc thích nghi với sự thay đổi. Nó tăng cường khả năng chịu đựng, giúp duy trì tập trung và tạo ra tư duy tích cực. Quản lý stress cũng có thể duy trì sức khỏe tốt và cung cấp khả năng xử lý vấn đề hiệu quả hơn khi đối mặt với thay đổi.
Đoạn 2: Kỹ năng này cũng tạo ra một môi trường làm việc tích cực, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho sự thích nghi với thay đổi. Quản lý stress không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn ảnh hưởng đến nhóm và tổ chức. Nó là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng và hiệu suất trong môi trường làm việc.
Ví dụ
Khi một công ty áp dụng mô hình làm việc mới, những nhân viên biết cách quản lý stress có khả năng chịu đựng tốt hơn. Họ không chỉ duy trì được tập trung mà còn tìm ra cách tiếp cận tích cực để thích nghi với môi trường làm việc mới.
6. Luôn sẵn sàng học hỏi
Tinh thần luôn sẵn sàng học hỏi đóng vai trò quan trọng trong việc thích nghi với sự thay đổi. Nó giúp mở rộng vốn kiến thức và kỹ năng, tạo ra cơ sở cho sự linh hoạt khi phải thích nghi với những thay đổi. Học hỏi liên tục cũng thúc đẩy tư duy tích cực, giúp nhìn nhận thay đổi như là cơ hội.
Ví dụ,
Trong môi trường công việc, một nhân viên có tinh thần học hỏi mạnh mẽ có thể nhanh chóng học và thích nghi với hệ thống quản lý mới được triển khai, từ việc sử dụng phần mềm mới đến áp dụng các quy trình làm việc hiệu quả hơn, giúp công ty tiết kiệm thời gian và tăng cường hiệu suất làm việc.
7. Thực Hành Chánh Niệm
Tâm luyện là việc tập trung vào thời điểm hiện tại mà không cố gắng thay đổi bất kỳ điều gì về nó. Thay vì vội vàng đưa ra giải pháp hay ý tưởng, tâm luyện giúp bạn quay lại, suy ngẫm về hiện tại. Điều này mang lại sự linh hoạt và khả năng trân trọng khoảnh khắc hiện tại, từ đó tạo ra một tâm trạng mở lòng hơn, sẵn sàng đối mặt với thay đổi.
Tại Asana, chúng tôi coi trọng tâm luyện và đặt nó làm một trong những giá trị cốt lõi của công ty. Để thực hành tâm luyện hàng ngày, bạn có thể thử áp dụng hai bước sau để chấp nhận và buông bỏ cảm xúc:
- Không truy tìm quá khứ và tương lai:
- Không thể thay đổi điều gì đã xảy ra, nhưng bạn có thể chấp nhận nó.
- Tập trung vào những gì có thể thực hiện và tránh suy nghĩ về những gì có thể xảy ra.
- Chú tâm vào hiện tại:
- Đặt tâm trí vào tình huống hiện tại, giúp bạn buông bỏ những điều nằm ngoài tầm kiểm soát và tập trung vào những thay đổi mà bạn có thể thực hiện.
Ví dụ: Nhóm CNTT của bạn vô tình xóa mọi tệp trên máy tính xách tay của bạn sau khi cài đặt phần mềm mới. Thay vì phản ứng, bạn chấp nhận tình hình và xem xét thực tế. Bạn đặt mình vào hiện tại và bắt đầu giải quyết vấn đề, bao gồm việc thông báo cho sếp về sự cố, liên hệ với bộ phận CNTT để kiểm tra bản sao lưu đám mây, và liên lạc với các thành viên nhóm để kiểm tra xem họ có tệp nào đã lưu không.
Mặc dù tình hình vẫn khó khăn, nhưng thực hành tâm luyện giúp bạn tập trung vào giải pháp hơn là than trách và giữ lại năng lượng để xử lý công việc khó khăn.
8. Thách Thức Bản Thân: Mở Rộng Phạm Vi Thử Thách
Hầu hết chúng ta tự nhiên muốn ở trong vùng an toàn của mình, nơi bộ não chúng ta thích những trải nghiệm thoải mái. Tuy nhiên, nếu chỉ tập trung vào những hoạt động mà chúng ta cảm thấy thoải mái, chúng ta sẽ khó mà chuẩn bị tốt cho những thay đổi không lường trước.
Bắt đầu mở rộng vùng thoải mái bằng những điều chỉnh nhỏ, đặt mình vào những tình huống mới và thách thức, nơi chúng ta vẫn có thể kiểm soát được kết quả. Điều này không nhất thiết phải là những thách thức lớn, nhưng có thể bắt đầu từ những điều nhỏ như chọn một lộ trình mới để đi làm. Những điều như vậy có thể giúp kích thích tư duy sáng tạo và làm cho bạn trở nên linh hoạt hơn.
Ví dụ: Hãy tưởng tượng bạn có ý tưởng cho một dự án mới mà nhóm của bạn có thể thực hiện. Thay vì chờ đợi ý kiến từ sếp, hãy xem đây là cơ hội để đẩy bản thân ra khỏi vùng an toàn. Trình bày ý tưởng của bạn với sếp, biết rằng kết quả có thể không luôn như bạn mong đợi. Quan trọng nhất là quá trình trải nghiệm này, nơi bạn có thể học hỏi và phát triển kỹ năng của mình.
Tóm lại
Việc áp dụng những nguyên tắc này không chỉ giúp chúng ta vượt qua thay đổi mà còn giúp chúng ta trở nên mạnh mẽ và sẵn sàng đối mặt với những thách thức tương lai. Hãy liên tục học hỏi và áp dụng những kỹ năng này vào cuộc sống hàng ngày để tự tin hơn đối diện với mọi sự thay đổi và trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
