Tư duy Logic là gì? Tầm quan trọng, Cách vận dụng và Ví dụ minh họa

Tư duy logic là hoạt động quan trọng của thần kinh não bộ, nó là quá trình xử lý, phân tích một tình huống và đưa ra một giải pháp hợp lý. Tương tự như tư duy phản biện, tư duy logic yêu cầu sử dụng các kỹ năng lập luận để nghiên cứu vấn đề một cách khách quan, điều này sẽ cho phép bạn đưa ra kết luận hợp lý về cách tiến hành.

Chẳng hạn, khi bạn sử dụng các dữ kiện có sẵn để giải quyết một vấn đề mà bạn có thể gặp phải tại nơi làm việc, bạn đang sử dụng các kỹ năng suy luận logic.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những lý do tại sao tư duy hợp lý có thể giúp bạn trở nên chuyên nghiệp hơn với các mẹo hay về cách bạn có thể cải thiện khả năng tư duy logic của mình.

Tư duy logic là gì?

Tư duy logic (hợp lý) là khả năng suy nghĩ theo cách logic, lập luận và đưa ra những quyết định dựa trên sự hiểu biết và kinh nghiệm, theo một cách hợp lý, logic và có tính xác thực cao. Tư duy hợp lý đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống, từ giải quyết các vấn đề trong công việc đến đưa ra quyết định trong cuộc sống hàng ngày.

Tư duy logic yêu cầu các kỹ năng như phân tích, đánh giá, so sánh, đưa ra luận điểm và đưa ra giải pháp hợp lý. Tư duy hợp lý có thể được rèn luyện và cải thiện thông qua việc thực hành và học tập.

Tại sao Tư duy logic lại quan trọng

Kỹ năng tư duy logic là điều cần thiết cho bất kỳ tình huống nào trong cuộc sống và trong công việc. Mọi người ở bất kỳ cấp độ nào cũng có thể cần tới suy nghĩ logic để giải quyết các vấn đề liên quan đến lĩnh vực chuyên môn của họ. Do đó, càng có nhiều kỹ năng tư duy hợp lý được sử dụng tại nơi làm việc; quá trình ra quyết định với ít sai lầm hơn sẽ càng tốt hơn.

Kỹ năng tư duy hợp lý giúp chúng ta cải thiện bản thân theo nhiều cách, chẳng hạn như bằng cách thúc đẩy bản thân cải thiện trí tuệ vì bạn cân nhắc những sự thật khó khăn ngay cả khi bạn đang đánh giá hiệu suất của chính mình. Chúng cũng giúp bạn trở thành một thành viên nhóm tốt hơn bởi vì bạn sẽ không để cảm xúc của mình, chẳng hạn như cái tôi, che mờ khả năng phán đoán của bạn.

Chúng cũng có xu hướng nâng cao khả năng sáng tạo của bạn vì bạn có xu hướng tạo ra càng nhiều mối liên hệ hợp lý giữa các chủ đề càng tốt. Tất cả những cải tiến này ở cấp độ cá nhân cuối cùng có xu hướng chuyển thành thành công của tổ chức.

Các Ví dụ về Tư duy logic

Tư duy logic là một thuật ngữ chung cho những cách khác nhau để đạt được một kết luận thực tế, hợp lý. Ví dụ về các loại tư duy hợp lý bao gồm:

• Suy luận
• Lập luận quy nạp
• Suy luận diễn dịch

Suy luận

Suy luận xảy ra khi chúng ta giả định một điều gì đó mới dựa trên những sự thật mà chúng ta đã biết. Ví dụ:

• Chamdocsach là một blog
• Các blog đều đăng bài hàng tuần
• Suy luận ra: Chamdocsach cũng đăng bài hàng tuần

Khi bạn suy luận, bạn đang vạch ra ranh giới giữa hai dấu chấm thực tế.

Lập luận Quy nạp

Suy luận quy nạp là kiểu suy luận đi từ cụ thể đến khái quát. Bạn bắt đầu với một quan sát cụ thể và nhận dạng mẫu, sau đó đi đến kết luận chung.

Không phải tất cả các kết luận đều đúng trong kiểu tư duy hợp lý này bởi vì các trường hợp cụ thể không phải lúc nào cũng áp dụng cho một quy tắc chung. Tuy nhiên, bạn sẽ kết thúc với một kết luận chung mà sau đó bạn có thể nghiên cứu thêm. Ví dụ:

• Quan sát cụ thể: Nam là sinh viên thích làm việc từ xa hơn là trực tiếp
• Nhận dạng mẫu: Mọi sinh viên tôi từng gặp cũng thích làm việc từ xa thay vì trực tiếp
• Kết luận chung: Tất cả sinh viên thích làm việc từ xa hơn là trực tiếp

Trong ví dụ này, kết luận chung không nhất thiết phải đúng. Tuy nhiên, đó là một lý thuyết mà giờ đây bạn có thể kiểm tra bằng các nghiên cứu và khảo sát sâu hơn.

Suy luận Suy Diễn

Trái ngược với lý luận suy diễn, kiểu tư duy logic này chuyển từ cái chung sang cái cụ thể. Bạn bắt đầu với một tiền đề chung và sau đó áp dụng nó vào một tiền đề cụ thể. Lấy hai ví dụ sau:

Ví dụ 1:

• Tiền đề chung: Những người làm việc tuần làm việc bốn ngày thường hạnh phúc hơn những người làm việc tuần làm việc năm ngày
• Tiền đề cụ thể: Nam hạnh phúc hơn Tuân
• Kết luận: Nam làm việc một tuần làm việc bốn ngày và Tuân làm việc một tuần làm việc năm ngày

Ví dụ 2:

• Mặt bằng chung: Chamdocsach đóng cửa vào các ngày lễ lớn
• Tiền đề cụ thể: Hôm nay là một ngày lễ lớn
• Kết luận: Hôm nay Chamdocsach đóng cửa

Giống như các kết luận từ suy luận quy nạp, không phải mọi kết luận từ suy luận diễn dịch đều nhất thiết phải hợp lý. Bạn sẽ cần một tiền đề chung thực sự, một tiền đề cụ thể thực sự và một lập luận hợp lý, hợp lý giữa hai tiền đề để đi đến một kết luận hợp lý.

Trong ví dụ thứ nhất, Nam có thể làm việc tuần làm việc bốn ngày và Tuân có thể làm việc tuần làm việc năm ngày, nhưng nói rằng Nam hạnh phúc hơn chỉ vì lịch trình làm việc của anh ấy không phải là một lập luận hợp lý vì kết luận không tuân theo logic. Mặt khác, ví dụ hai là một lập luận hợp lý vì cả hai tiền đề đều đúng và có logic rõ ràng, hợp lệ giữa tiền đề và kết luận.

Các bước hay quá trình tư duy logic

Các Kỹ năng cần có để tư duy logic tốt

Suy nghĩ logic đòi hỏi nhiều kỹ năng mà bạn sẽ cần luyện tập ở nhiều điểm khác nhau khi giải quyết vấn đề. Những kỹ năng này bao gồm:

• Giải quyết vấn đề
• Tư duy phản biện
• Sáng tạo
• Lý luận

Giải quyết vấn đề

Mục tiêu của tư duy logic là giải quyết vấn đề. Giải quyết vấn đề có ba phần: xác định lý do tại sao vấn đề lại xảy ra, động não đưa ra các giải pháp và quyết định nên tiếp tục với giải pháp nào. Kỹ năng này đòi hỏi cả phân tích và sáng tạo, vì một người giải quyết vấn đề mạnh mẽ sẽ phân tích các sự kiện và tìm ra các giải pháp sáng tạo.

Tư duy phản biện

Mọi người thường coi tư duy phản biện đồng nghĩa với tư duy logic, nhưng tư duy phản biện lại phát huy tác dụng nhiều nhất khi bắt đầu quá trình giải quyết vấn đề. Những người có tư duy phản biện phân tích các vấn đề để đi đến tận cùng của các sự kiện và bằng chứng. Chúng khách quan, không thiên vị và tập trung vào độ chính xác.

Sáng tạo

Khi nghĩ đến từ “logic”, chúng ta có thể không nghĩ đến sự sáng tạo — nhưng chính sự sáng tạo cho phép những người có tư duy logic suy nghĩ sáng tạo và đưa ra các giải pháp sáng tạo. Tư duy hợp lý không chỉ là làm theo các sự kiện mà còn tìm ra cách kết nối chúng và khám phá chúng theo những cách mong đợi.

Lý luận

Lý luận là khả năng đánh giá mọi thứ một cách logic và hợp lý. Lý luận thường xuất hiện ở giai đoạn sau của quá trình tư duy logic, khi bạn đang quyết định giữa nhiều cách để tiến lên phía trước. Sau đó, bạn có thể sử dụng lý luận để so sánh các giải pháp về lợi ích và bất lợi của chúng.

7 Cách để Cải thiện Tư duy logic của bạn

Mặc dù tư duy logic là một kỹ năng mềm nhưng nó rất dễ thực hành và cải thiện rõ rệt, giống như hầu hết các kỹ năng cứng mà bạn có thể học trên lớp. Ngoài ra, bạn không cần phải đối mặt với một vấn đề tại nơi làm việc để suy nghĩ logic của mình; có nhiều cách để xây dựng kỹ năng này trong cuộc sống cá nhân của bạn.

#1. Xây dựng Thói quen Sáng tạo

“Hãy dành nhiều thời gian hơn cho những sở thích sáng tạo như chơi nhạc, giải câu đố và đọc sách,” Đây là một số sở thích có thể kích thích trí óc của bạn và thúc đẩy suy nghĩ logic một cách tốt hơn. Tư duy sáng tạo tự nhiên đến từ việc thực hành nhiều sở thích giải quyết vấn đề hơn.

Bạn càng thử thách trí óc của mình để trả lời và giải quyết các vấn đề khác nhau trong công việc, bạn càng có được kỹ năng tư duy hợp lý tốt hơn theo thời gian.

Trò chơi chữ, tô màu, vẽ và làm đồ thủ công là những thói quen sáng tạo khác mà bạn nên thử.

#2. Học một kỹ năng mới

Học một kỹ năng mới đòi hỏi sự kiên nhẫn, thời gian, nỗ lực và sự tập trung — tất cả những điều bạn cần khi cố gắng giải quyết một vấn đề mới.

Tuy nhiên, bạn không cần học cách viết mã hoặc thực hành công nghệ phần mềm để cải thiện các kỹ năng tư duy logic liên quan đến công việc.

Ví dụ, học cách móc len hoặc chơi một nhạc cụ mới sẽ giúp bạn linh hoạt tư duy hợp lý khi phát triển kỹ năng mới của mình.

#3. Thực hành chia nhỏ

Nếu bạn là người có tư duy tổng thể, bạn sẽ khó có thể xem xét tất cả các chi tiết trước khi đi sâu vào và cố gắng đưa ra giải pháp. Tuy nhiên, một phần quan trọng của tư duy logic là chia nhỏ các sự kiện riêng lẻ và kết nối chúng với một kết luận hợp lý. Bắt đầu bằng cách chia nhỏ một nhiệm vụ bạn phải làm trong cuộc sống hàng ngày.

Ví dụ: nếu nhiệm vụ của bạn là “chuẩn bị đi làm”, hãy chia nhỏ nhiệm vụ này thành các nhiệm vụ như “đánh răng”, “đi tắm” và “mặc quần áo”. Thực hành này sẽ giúp phát triển thói quen phóng to các thành phần nhỏ hơn của các vấn đề lớn hơn.

#4. Quan sát người khác

Chúng ta có thể bị giới hạn trong cách tiếp cận vấn đề; chẳng hạn, chúng ta có thể cố gắng tiếp cận một vấn đề theo cách mà chúng ta vẫn luôn làm bởi vì nó thường phù hợp với chúng ta. Tuy nhiên, chúng tôi có thể bỏ lỡ những con đường và giải pháp khác mà chúng tôi thậm chí chưa bao giờ xem xét.

Hãy nhận biết cách người khác giải quyết vấn đề và những chiến lược họ sử dụng, cho dù trong cuộc họp công việc, bài giảng trên lớp hay dự án nhóm. Tò mò về lý do tại sao họ đưa ra những lựa chọn cụ thể và đi theo một hướng cụ thể.

#5. Phát triển thói quen Đặt câu hỏi.

Rèn luyện kỹ năng đặt câu hỏi của bạn và sử dụng chúng ở mọi nơi. Bất cứ thông tin nào bạn đã thu thập, dù là sự thật và số liệu hay chỉ đơn giản là giả định, hãy xác minh tất cả.

Kiểm tra các nguồn thông tin của bạn và điều tra mọi mẩu thông tin mà bạn thấy thậm chí hơi nghi vấn. Bạn phải kiểm tra mọi thứ về tính xác thực của chúng trước khi bắt đầu đánh giá giá trị của bất kỳ thông tin nào mà bạn đã thu thập được.

#6. Điều chỉnh quan điểm của bạn đầu tiên.

Hiểu những thành kiến mà bạn có thể có với tư cách là một con người bằng cách xác định chính xác chúng là gì và chúng có thể ảnh hưởng đến cách bạn xử lý thông tin như thế nào.

Hãy đủ linh hoạt để xem xét một vấn đề từ những khía cạnh khác nhau ngay cả khi chúng mâu thuẫn với niềm tin lâu nay của bạn. Chấp nhận với tinh thần cởi mở và giải trí với bất kỳ thông tin mới nào mà không có bất kỳ thành kiến cá nhân nào mà bạn có thể có.

#7. Học cách kết hợp tất cả lại với nhau một cách hiệu quả.

Cố gắng sắp xếp suy nghĩ của bạn bằng cách viết hoặc sử dụng bản đồ tư duy để giúp bạn làm rõ chúng trước tiên. Kiểm tra tất cả thông tin bạn có, tìm ra mối quan hệ giữa các mẩu thông tin đã thu thập đó và xác định thông tin nào có giá trị cao nhất.

Cân nhắc tất cả các lựa chọn của bạn sau khi bạn đặt chúng trước mặt, sau đó đưa ra quyết định hoặc đưa ra giải pháp.

Xem thêm bài viết liên quan:

• 10 Cách phát triển kỹ năng tư duy logic hiệu quả

Công cụ Tư duy logic

Những phương pháp sau đây có thể được sử dụng động lập hoặc kết hợp và thực hiện đồng thời để cải thiện khả năng tư duy logic một cách hiệu quả, tùy thuộc vào mục đích và tình huống cụ thể, dưới đây là những phương pháp giúp cải thiện khả năng suy nghĩ logic:

• Mô hình Logic Tree giúp đưa ra quyết định hoặc giải quyết vấn đề theo cách trực quan và logic bằng cách xác định các mục tiêu, mục đích, yếu tố và giải pháp trong một cây logic hợp lý. Phương pháp này giúp tập trung vào các yếu tố chính và đưa ra quyết định chính xác.
• Mô hình MECE (Mutually Exclusive, Collectively Exhaustive) là một cách tiếp cận phân tích vấn đề dựa trên nguyên tắc hoàn toàn còn lại và không chồng chéo. Phương pháp này giúp phân tích các vấn đề một cách chính xác và logic.
• Nguyên tắc Nhân Quả là một phương pháp suy luận dựa trên nguyên lý sự tương quan giữa nguyên nhân và kết quả. Phương pháp này giúp xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến vấn đề để đưa ra các giải pháp chính xác.
• Kỹ thuật tạo Liên kết giúp xác định mối quan hệ giữa các thông tin và ý tưởng để đưa ra kết luận chính xác và thuyết phục.
• Kỹ thuật Suy luận là quá trình suy nghĩ theo một quy trình logic để đưa ra các kết luận. Phương pháp này giúp đưa ra các giải pháp chính xác và hiệu quả dựa trên các dẫn chứng và tư duy hợp lý.

Tất cả các phương pháp này đều có thể được kết hợp và áp dụng để cải thiện khả năng tư duy logic và giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả.

• Xem hướng dẫn chi tiết những phương pháp trên tại bài viết: 6 phương pháp cải thiện khả năng tư duy logic nhanh chóng.

Kết luận

Trên đây là một số thông tin về tư duy logic, tại sao nó quan trọng và các lợi ích của nó. Hi vọng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này và cách để cải thiện khả năng tư duy logic của mình.

Bằng cách rèn luyện và phát triển khả năng tư duy hợp lý, bạn sẽ có thể đạt được thành công trong cuộc sống và sự nghiệp của mình.

Hãy luyện tập thường xuyên để cải thiện khả năng suy nghĩ logic của bạn tham khảo những cách bài viết này đề xuất, bạn có thể chia sẻ cách bạn làm để cải thiện khả năng tư duy của mình ở phần bình luận bên dưới.

Xin cảm ơn và chúc bạn ngày càng hoàn thiện khả năng tư duy này một cách thiện xảo.

Nguồn tham khảo:

• https://www.lifehack.org/594032/logical-thinking
• Sách Khả năng tư duy – Instant Research Institute