Phương pháp SCAMPER: Cách động não và Ví dụ để tạo ý tưởng đột phá

SCAMPER là phương pháp sáng tạo hiệu quả được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ kinh doanh, khoa học kỹ thuật đến giáo dục và nghệ thuật. Phương pháp này cung cấp một bộ khung gồm 7 kỹ thuật đơn giản giúp bạn biến đổi những ý tưởng tưởng chừng như bình thường thành những giải pháp sáng tạo và đột phá.

Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết về SCAMPER, bao gồm định nghĩa, mục đích sử dụng, cách thức áp dụng, lợi ích và ứng dụng thực tế. Hãy cùng khám phá và tận dụng sức mạnh của SCAMPER để khai mở tiềm năng sáng tạo và gặt hái thành công trong mọi lĩnh vực!

Phương pháp SCAMPER là gì?

Phương pháp này bao gồm 7 bước cụ thể, mỗi bước đề cập đến một cách tiếp cận khác nhau để tạo ra ý tưởng mới.

Cụ thể, SCAMPER là viết tắt của các từ:

• Substitute (thay thế),
• Combine (kết hợp),
• Adapt (thích nghi),
• Modify (sửa đổi),
• Put to other uses (sử dụng cho mục đích khác),
• Eliminate (loại bỏ) và
• Reverse (đảo ngược/sắp xếp lại).

Với mỗi bước, nhóm động não sẽ đưa ra các câu hỏi để khởi đầu quá trình suy nghĩ và tìm kiếm ý tưởng.

Ví dụ, với bước Substitution, nhóm động não có thể đặt câu hỏi “Nếu chúng tôi thay thế một phần hoặc toàn bộ của sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này bằng một thứ khác, điều đó sẽ làm cho sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này trở nên tốt hơn hay khác biệt hơn không?” Các câu hỏi tương tự sẽ được đưa ra cho mỗi bước của phương pháp SCAMPER.

Cách sử dụng SCAMPER

Để áp dụng phương pháp SCAMPER bạn thực hiện theo các bước sau đây:

1. Substitute (Thay thế)

Phần Thay thế cho phép bạn nghĩ ra các cách thay thế hoặc thay thế một phần, chủ đề, thành phần hoặc những người liên quan đến tình huống bằng một thứ khác để cải thiện nó.

Câu hỏi chung là, bạn có thể thay đổi hoặc thay thế điều gì trong sản phẩm, vấn đề hoặc quy trình của mình để cải thiện nó?

• Đặt câu hỏi:
  • Nếu chúng ta thay thế một phần hoặc toàn bộ của sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này bằng một thứ khác, điều đó sẽ làm cho sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này trở nên tốt hơn hay khác biệt hơn không?
  • Chúng ta có thể sử dụng một sản phẩm, quy trình hoặc quy trình khác không?
  • Chúng ta có thể thay thế bất kỳ quy tắc?
  • Chúng ta có thể thay thế một phần mà không ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của toàn bộ quá trình không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm những vật liệu, công nghệ, phương pháp sản xuất mới hoặc cách sử dụng sản phẩm khác để tạo ra một sản phẩm hoàn toàn mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có.

  

2.  Combine (Kết hợp)

Phần kết hợp buộc bạn phải thêm thông tin vào ý tưởng ban đầu bằng cách hợp nhất, gộp, nối hoặc buộc hai hoặc nhiều yếu tố, chức năng hoặc tập hợp lại với nhau để hướng tới một giải pháp mới.

Câu hỏi tổng thể là: Làm thế nào để kết hợp hai hoặc nhiều phần của sản phẩm, quy trình hoặc vấn đề của chúng tôi để có được một sản phẩm, quy trình hoặc vấn đề khác nhằm tăng cường sức mạnh tổng hợp?

• Đặt câu hỏi: những câu hỏi gợi ý
  • Chúng tôi có thể kết hợp sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này với một thứ khác để tạo ra một sản phẩm/sản phẩm dịch vụ mới không?
  • Chúng ta có thể kết hợp tài năng hoặc các nguồn lực khác để tạo ra một sản phẩm mới không?
  • Chúng ta có thể kết hợp sản phẩm này với sản phẩm khác để tạo ra sản phẩm mới hiệu quả hơn không?
  • Chúng ta có thể kết hợp các mục tiêu và mục đích?
  • Chúng ta có thể kết hợp hoặc hợp nhất hai bước của quy trình không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm cách kết hợp sản phẩm/sản phẩm dịch vụ với các công nghệ, vật liệu hoặc dịch vụ khác để tạo ra sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có.

  

3.  Adapt (Thích nghi)

Phần thích ứng của phương pháp SCAMPER cho phép bạn thay đổi một khía cạnh của sản phẩm, quy trình hoặc sự cố hoặc sử dụng một phần tử hoặc tổ hợp khác.

Nhìn chung, câu hỏi bạn cần suy ngẫm là: Điều gì để thích ứng với sản phẩm, quy trình hoặc vấn đề của bạn? Sẽ hữu ích nếu bạn nghĩ về phần nào của sản phẩm hoặc quy trình mà bạn có thể áp dụng để giải quyết vấn đề.

• Đặt câu hỏi:những câu hỏi gợi ý
  • Làm thế nào chúng tôi có thể thích nghi sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này để phù hợp với nhu cầu của khách hàng hoặc thị trường mới?
  • Chúng tôi có thể thực hiện bất kỳ điều chỉnh nhỏ nào để cải thiện kết quả không?
  • Chúng ta có thể tạo ra một sản phẩm cụ thể giống như một sản phẩm khác không?
  • Chúng ta có thể thay đổi điều gì đó để đạt kết quả tốt hơn không?
  • Chúng ta có thể làm cho quy trình dễ thích nghi hơn không?
  • Chúng ta có thể áp dụng bất kỳ xu hướng, ý tưởng hoặc công nghệ mới nào không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm cách thích nghi sản phẩm/sản phẩm dịch vụ với các nhu cầu của khách hàng hoặc thị trường mới để tạo ra sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có.

  

4.  Modify (Sửa đổi)

Phần sửa đổi khuyến khích bạn nghĩ ra những cách thay đổi ý tưởng đang được xem xét một cách sáng tạo bằng cách sửa đổi thứ nguyên hoặc thuộc tính, kích thước, hình dạng, màu sắc, nhiên liệu hoặc làm cho ý tưởng đó lớn hơn, nhanh hơn hoặc mạnh mẽ hơn.

Nhìn chung, câu hỏi bạn cần suy ngẫm là: Làm thế nào để sửa đổi hoặc nhấn mạnh ít nhiều vào sản phẩm, vấn đề hoặc quy trình của bạn để cải thiện nó theo một cách nào đó?

• Đặt câu hỏi: những câu hỏi gợi ý
  • Chúng tôi có thể sửa đổi sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này như thế nào để tăng tính cạnh tranh hoặc giải quyết các vấn đề của khách hàng?
  • Chúng ta có thể phóng đại hoặc thu nhỏ bất cứ điều gì về sản phẩm để cải thiện đề xuất giá trị của nó không?
  • Chúng ta có thể tăng cường hoặc phóng đại bất kỳ khía cạnh nào để dẫn đến một cái gì đó mới không?
  • Chúng ta có thể sửa đổi quy trình để cải thiện kết quả không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm cách sửa đổi sản phẩm/sản phẩm dịch vụ hiện có để tạo ra sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có.

  

5.  Put to other uses (Sử dụng cho mục đích khác)

Phần đưa vào sử dụng khác khuyến khích bạn xem xét các lĩnh vực khác mà sản phẩm hoặc chủ đề có thể được sử dụng. Nó cũng buộc bạn phải suy nghĩ lại về lý do tại sao sản phẩm tồn tại, cách sử dụng và phạm vi ứng dụng để bạn có thể đưa ra ý tưởng về những nơi khác có thể sử dụng sản phẩm đó.

Câu hỏi tổng thể là làm thế nào để đưa thứ đó vào các mục đích sử dụng khác để thu được lợi ích tối đa từ nó?

• Đặt câu hỏi:
  • Làm thế nào chúng tôi có thể sử dụng lại hoặc tái tạo sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này cho các mục đích khác?
  • Chúng ta có thể sử dụng mục này theo cách mới lạ khác chưa được xem xét không?
  • Chúng ta có thể sử dụng bất kỳ sản phẩm phụ hoặc chất thải nào từ sản phẩm này để sử dụng ở nơi khác không?
  • Chúng ta có thể làm bất cứ điều gì khác với mặt hàng này?
  • Chúng ta có thể nhắm mục tiêu một thị trường tiềm năng khác cho mặt hàng này không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm cách sử dụng lại hoặc tái tạo sản phẩm/sản phẩm

  

6.  Eliminate (Loại bỏ)

Phần loại bỏ nhấn mạnh việc loại bỏ các khía cạnh hoặc yếu tố của chủ đề có giá trị thấp bằng cách đơn giản hóa hoặc giảm chức năng cốt lõi.

Câu hỏi tổng thể là: Cần loại bỏ hoặc đơn giản hóa điều gì trong sản phẩm, thiết kế hoặc dịch vụ để cải thiện nó?

• Đặt câu hỏi:gợi ý
  • Chúng tôi có thể loại bỏ bất kỳ thành phần, tính năng hoặc phần nào của sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này không?
  • Chúng ta có thể loại bỏ một số bộ phận để tăng hiệu quả của chúng không?
  • Chúng ta có thể loại bỏ bao nhiêu mà vẫn có một sản phẩm đang hoạt động?
  • Chúng ta có thể đạt được chức năng tương tự nếu chúng ta loại bỏ một phần cụ thể không?
  • Chúng ta có thể làm cho sản phẩm nhỏ hơn, nhẹ hơn hoặc ít thứ hơn không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm những thành phần hoặc tính năng không cần thiết trong sản phẩm/sản phẩm dịch vụ để giảm chi phí và tạo ra sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có.

  

7.    Reverse (Đảo ngược/Sắp xếp lại)

Phần đảo ngược hoặc sắp xếp lại cho biết trộn lẫn mọi thứ bằng cách thay đổi định hướng hoặc hướng để cải thiện quy trình hoặc sản phẩm.

Nhìn chung, bạn phải suy nghĩ về câu hỏi này: Làm thế nào để thay đổi, sắp xếp lại hoặc đảo ngược sản phẩm hoặc vấn đề để cải thiện nó?

• Đặt câu hỏi:
  • Chúng tôi có thể sắp xếp lại các thành phần hoặc phần của sản phẩm/sản phẩm dịch vụ này để tạo ra một sản phẩm/sản phẩm dịch vụ mới không?
  • Chúng ta có thể đảo ngược hoặc hoán đổi bất kỳ vai trò nào không?
  • Chúng ta có thể đảo ngược quá trình không, và nó sẽ như thế nào nếu chúng ta làm như vậy?
  • Chúng ta có thể sắp xếp lại cấu trúc hiện tại để đạt được kết quả tốt hơn không?
• Tập trung vào việc tìm kiếm cách sắp xếp lại các thành phần hoặc phần của sản phẩm/sản phẩm dịch vụ để tạo ra sản phẩm mới hoặc cải tiến sản phẩm hiện có.

Sau khi đã hoàn thành các bước trên, nhóm động não có thể tổng hợp các ý tưởng đã đưa ra và đánh giá các ý tưởng đó để chọn ra các ý tưởng phù hợp nhất. Kết quả sẽ là một danh sách các ý tưởng mới, sáng tạo và khác biệt để giải quyết các vấn đề khó khăn hoặc nâng cao sản phẩm/sản phẩm dịch vụ hiện có.

Cho đến giờ, chúng ta đã biết SCAMPER là gì và nó giúp chúng ta như thế nào. Bây giờ chúng ta sẽ xem cách sử dụng SCAMPER trong năm bước đơn giản.

BƯỚC 1: Lấy một sản phẩm/vấn đề hiện có

Lấy một dịch vụ, sản phẩm hoặc vấn đề hiện có. Đó có thể là một mục hoặc ý tưởng hiện có mà bạn muốn nâng cao hoặc có thể là điểm khởi đầu tốt cho những tiến bộ trong tương lai.

BƯỚC 2: Áp dụng bảy phương pháp SCAMPER

Bây giờ, hãy đặt câu hỏi liên quan đến từng yếu tố trong 7 yếu tố từ phương pháp SCAMPER. Bạn có thể xem hướng dẫn từng bước của chúng tôi ở trên.

BƯỚC 3: Khám phá

Áp dụng các câu hỏi cho lợi ích, giá trị, dịch vụ, điểm tiếp xúc, giá cả, thuộc tính sản phẩm, thị trường và bất kỳ khía cạnh liên quan nào phù hợp với nhu cầu ý tưởng của bạn.

BƯỚC 4: Phân tích câu trả lời của bạn

Những câu trả lời mà bạn đưa ra? Phân tích chúng một cách cẩn thận. Có bất kỳ kết quả nổi bật như giải pháp khả thi? Bất kỳ trong số chúng có thể được sử dụng để tạo ra một sản phẩm mới hoặc cải tiến một sản phẩm hiện có không?

BƯỚC 5: Chọn ra những ý tưởng tuyệt vời

Cuối cùng, hãy viết ra những ý tưởng hay và khám phá chúng thêm.

Ví dụ thực tế về động não sử dụng phương pháp SCAMPER

Ví dụ 1: Phát triển chiến lược marketing

Một ví dụ về việc sử dụng phương pháp SCAMPER để động não là trong việc phát triển chiến lược marketing cho một sản phẩm mới. Cụ thể là một chiếc máy ảnh mới.

• S – Substitute (Thay thế): Chúng ta có thể thay thế ống kính hiện tại bằng các ống kính có độ phân giải cao hơn để tăng độ nét của ảnh.
• C – Combine (Kết hợp): Chúng ta có thể kết hợp tính năng chống rung với chế độ chụp ảnh đêm để chụp được những bức ảnh đêm tuyệt đẹp mà không bị mờ hoặc rung.
• A – Adapt (Thích ứng): Chúng ta có thể thích ứng sản phẩm cho người dùng làm việc với nhiều nền tảng khác nhau, chẳng hạn như các thiết bị di động, máy tính bảng hoặc máy tính để bàn.
• M – Modify (Sửa đổi): Chúng ta có thể sửa đổi kiểu dáng của sản phẩm để làm cho nó nhẹ hơn và dễ dàng mang theo hơn.
• P – Put to other uses (Sử dụng cho mục đích khác): Chúng ta có thể sử dụng máy ảnh để ghi lại video độ phân giải cao để phục vụ cho nhu cầu quay phim chuyên nghiệp.
• E – Eliminate (Loại bỏ): Chúng ta có thể loại bỏ các phím bấm không cần thiết trên máy ảnh để làm cho sản phẩm trở nên đơn giản và dễ sử dụng hơn.
• R – Reverse (Đảo ngược): Chúng ta có thể đảo ngược cách thức quản lý ảnh trên máy ảnh để giúp người dùng dễ dàng tìm kiếm và quản lý ảnh.

Ví dụ 2: Trong phát triển sản phẩm phần mềm

Những ý tưởng này sẽ giúp chúng ta cải thiện sản phẩm máy ảnh và tăng tính cạnh tranh của nó trên thị trường. Qua đó, ta có thể thấy rõ sức mạnh của phương pháp SCAMPER trong việc động não và tìm ra các giải pháp sáng tạo để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Lời kết

• Xem thêm: 10 phương pháp động não phố biến nhất