Nhiều người không nhớ nổi nội dung gì sau khi đọc xong 1 cuốn sách, 1 tài liệu hay một bài báo nào đó vậy nguyên nhân do đâu và có cách nào cải thiện vấn đề này.
Đây là vấn đề mà nhiều người gặp phải do vậy mà phương pháp SQ3R (Francis Robinson, 1970) ra đời để giúp bạn đọc đúng phương pháp, nhớ được những gì đã đọc
Khi đọc 1 cuốn sách, bạn không nên lao vào đọc chi tiết luôn mà trước khi đọc cần dành 1 khoảng thời gian ngắn để xem xét mấy vấn đề sau:
- Xác định mục đích đọc những tài liệu này để làm gì?
- Xem xét nhanh một cách tổng quan về tài liệu sẽ đọc, nó nói về chủ đề gì, cấu trúc nội dung được tổ chức ra sao? Cần biết trước được một số mục quan trọng mà sách đề cập.
- Đặt những câu hỏi nhằm tìm câu trả lời để đạt được mục đích đọc của bạn. Mẹo sử dụng 5W1H trước mỗi tiêu đề bài đọc/sách/báo hoặc các cụm từ quan trọng trong mỗi mục của mục lục, các heading của bài viết.
- Sau đó mới ĐỌC chi tiết để tìm câu trả lời cho những câu hỏi bạn đặt ra lúc đầu.
Mục lục:
SQ3R là gì?
SQ3R là một phương pháp giúp người đọc (học sinh/sinh viên) tư duy/suy nghĩ và hiểu về văn bản mà họ đang đọc. Thường được phân loại là một chiến lược học tập hiệu quả, SQ3R giúp họ “hiểu” ngay lần đầu tiên họ đọc một văn bản bằng cách cách đọc và suy nghĩ như một người đọc hiệu quả.
Phương pháp này được nhiều trường đại học trên thế giới khuyến khích các sinh viên sử dụng để nâng cao hiệu quả học tập, nghiên cứu.
Bắt đầu rèn luyện TÂM TRÍ của mình để học tập hiệu quả hơn trong khi đọc với chiến lược SQ3R dưới đây.
Chiến lược SQ3R bao gồm 5 bước sau:
- Khảo sát (Servey): Người đọc (học sinh) cần xem trước văn bản để hiểu được những ý chính, bắt đầu từ các tiêu đề, văn bản in đậm và biểu đồ.
- Đọc phần giới thiệu
- Nhìn vào các tiêu đề và tiêu đề phụ
- Nhìn vào hình ảnh, biểu đồ và đồ thị (bất cứ thứ gì trực quan)
- Đọc phần tóm tắt chương
- Câu hỏi (Question): Người đọc bắt đầu đặt ra các câu hỏi về bài đọc của họ khi xem trước nó, viết ra bất kỳ câu hỏi nào bạn quan tâm sau bước KHẢO SÁT. Ví dụ về phương pháp đọc SQ3R, áp dụng kỹ thuật hỏi 5W1H, chuyển TIÊU ĐỀ/ĐỀ MỤC thành câu hỏi như sau:
- WHAT: phương pháp SQ3R là gì?
- WHO: Ai nên sử dụng phương pháp đọc SQ3R?
- WHY: Tại sao cần sử dụng phương pháp SQ3R?
- WHEN: Khi nào nên sử dụng SQ3R?
- WHERE: Sử dụng SQ3R ở đâu?
- HOW: Sử dụng phương pháp SQ3R như thế nào?
- Vv bạn có thể mở rộng và phát triển câu hỏi của mình liên quan đến chủ đề đang đọc để tìm câu trả lời trong bước Read.
- Đọc (Read): Khi đọc, người đọc cần tìm câu trả lời cho các câu hỏi mà họ đặt ra trong quá trình xem trước văn bản. Những câu hỏi này, dựa trên cấu trúc của văn bản, giúp học sinh tập trung đọc.
- Đọc để tìm kiếm câu trả lời cho các câu hỏi.
- Trả lời các câu hỏi và sử dụng các manh mối ngữ cảnh cho các từ không quen thuộc.
- Phản ứng với những đoạn văn không rõ ràng, những thuật ngữ khó hiểu và những tuyên bố đáng nghi vấn bằng cách tạo ra các câu hỏi bổ sung.
- Đọc Lại/Gợi nhớ (Recall): Khi người đọc chuyển qua đoạn văn, bạn nên đọc lại/gợi nhớ hoặc luyện tập câu trả lời cho các câu hỏi của mình và ghi chú lại câu trả lời của mình để học sau.
- Gập cuốn sách lại kiểm tra trí nhớ xem câu trả lời trong tâm trí của bạn cho những câu hỏi.
- Đọc to các câu trả lời cho các câu hỏi hoặc bằng văn bản.
- Đọc lại văn bản cho các câu hỏi chưa được trả lời.
- Đánh giá (Review): Sau khi đọc người đọc nên xem lại văn bản để trả lời các câu hỏi còn sót lại và đọc lại các câu hỏi đã trả lời trước đó. Xem mục đích chính đã được trả lời thỏa mãn chưa?
- Trả lời câu hỏi về mục đích chính.
- Xem qua các câu trả lời và tất cả các phần của chương để sắp xếp thông tin.
- Tóm tắt thông tin đã học bằng cách vẽ biểu đồ theo dòng chảy (có thể sử dụng mindmap), viết một tóm tắt, tham gia thảo luận nhóm hoặc nghiên cứu để làm bài kiểm tra
Lợi ích của phương pháp đọc SQ3R
Nhiều người sau khi đọc hết cuốn sách mà không biết mình đã đọc gì? Những người đọc này có thể được hưởng lợi từ việc sử dụng phương pháp SQ3R vì nó yêu cầu họ kích hoạt tư duy và xem xét sự hiểu biết của họ trong suốt quá trình đọc.
Nó cũng giúp học sinh tránh bị áp lực nhồi nhét kiến thức cho các bài kiểm tra, với năm bước của SQ3R yêu cầu người đọc xem lại thông tin và tạo ghi chú trong quá trình đọc đầu tiên của họ. Ghi chú của họ từ lần đọc ban đầu trở thành hướng dẫn học tập của họ.
Giáo viên Tạo và sử dụng chiến lược SQ3R cho học sinh
Giống như chiến lược Mối quan hệ Hỏi-Đáp (QAR – Question Answer Relationship), SQ3R yêu cầu giáo viên làm mẫu.
- Giải thích cho học sinh hiểu rằng người đọc hiệu quả làm được nhiều việc trong khi đọc, bao gồm khảo sát, đặt câu hỏi, đọc, đọc thuộc lòng và xem xét.
- Chọn một đoạn nội dung để đọc và lập mô hình 5 bước SQ3R.
- Trong mỗi bước, hãy nhớ giải thích những gì bạn đang làm và lý do bạn làm điều đó.
- Sau phần mô hình hóa của bạn, hãy mời học sinh/sinh viên đọc độc lập phần lựa chọn và thực hành áp dụng các bước SQ3R. Điều này có thể được hoàn thành như một bài tập trên lớp hoặc mang về nhà.
- Sau đó, yêu cầu học sinh xem lại các ghi chú của họ và phản ánh về quá trình này. Họ có ngạc nhiên về việc họ nhớ được bao nhiêu khi sử dụng phương pháp SQ3R không?
- Học sinh có thể không bị “nản” cho chiến lược này trong lần đầu tiên họ thử nó. Phương pháp này có thể không thu được kết quả trong lần đọc đầu tiên, nên cần thời gian và kiên trì để hoàn thành các bước SQ3R, vì vậy hãy giúp học sinh hiểu không chỉ cách áp dụng mà còn khi nào nên áp dụng.
Kết luận
Với phương pháp SQ3R nếu chúng ra nhận ra được nó thực sự là cách giúp chúng ta đọc và nhớ tốt hơn những gì chúng ta đã đọc lúc đó bạn nên rèn luyện kỹ năng này một cách thuần thục biến nó thành thói quen mỗi khi bắt đầu đọc sách hay một tài liệu thì không nên lao vào đọc luôn mà dừng lại áp dụng 5 bước SQ3R.
Tôi tin chắc rằng khi áp dụng thuần thục phương pháp này sẽ giúp cho việc đọc và kết quả học tập của bạn sẽ cao hơn, khả năng tư duy logic để giải quyết vấn đề sẽ ngày một hoàn thiện hơn.
Chúc kỹ năng đọc của bạn ngày một tốt hơn!
Tiếng Việt
English